Ongetwijfeld zult u zich deze opzienbarende -onderstaande- lijst nog kunnen herinneren. Het was de maand mei in het jaar 2013, toen ik een ‘Ouwe Koeien’ verhaal schreef voor publicatie op de website van Dreumels Geschiedkundige Vereniging, Tremele. Dat prachtige en tegelijk droevige verhaal heette ‘Tweeledig Tweelingen Leed’, omdat na de geboorten van een aantal tweelingen, hun een lang leven niet of nauwelijks was beschoren. Overeenkomstig voorkomende gevolgen overigens als bij, en in het vervolg op, geboorten van één-lingen. Maar het drama was dan bij tweelingen wel 100% dramatischer uiteraard.
De in 2013 gemaakte optelsom bepaalde dat er tussen 1811 en 1902 zestig paar tweelingen werd geboren, waarvan 72 van het mannelijk en 48 van het tegenovergestelde geslacht. De telling ging toen niet verder, aangezien er geen digitale geboorteakten beschikbaar waren van later dan 1902.
Maar dat is sinds 2015 veranderd. Toen werd er van overheidswege tien jaar extra toegevoegd aan dat aantal en ik ben nu doende met het registreren van alle Dreumelse geboorten tussen 1903 en 1912. Ik ben daar nog lang niet mee klaar, maar stuitte op wat buitenissige gebeurtenissen in het jaar dat ik nu onderhanden heb (1909) en wil dat graag met u delen. Voor het weer in de vergetelheid geraakt en mogelijk nooit meer aan de orde zou komen vanwege het uiteindelijk compleet vergeten.
Overigens is het in de wet vast gelegd dat geboorteakten niet eerder openbaar mogen worden gemaakt voordat ze 100 jaar oud zijn. Bij huwelijksakten is die wettelijk vast gelegde periode 75 jaar en bij overlijdensakten 50 jaar. Dus pas over ongeveer een jaartje of minimaal zeven (dan 2023) kunnen we een volgende ‘batch’ van 10 jaar digitale geboorteakten verwachten. En, gezien de stroperigheid waarmee onze overheid werkt , wel langer ook, vermoed ik met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid. Er zijn, tot mijn wel eens niet geringe frustratie, nog massa's gemeenten waar de geboorteakten nog steeds stoppen in 1902.
Het eerste geval van de geboorte van een tweeling in 1909, was best wel speciaal. Zoveel worden er niet geboren immers.
Maar een tweede soortgelijke gebeurtenis in één jaar, dat begint toch al best wel opvallend te worden en zijn:
En als er zich in datzelfde jaar 1909 zowaar een derde geval voordoet van de geboorte van een tweeling, dan is het toch een zeer uitzonderlijk jaar te noemen. Nooit eerder mee gemaakt, dus vooralsnog uniek in de geschiedschrijving van Dreumel, althans voor zover we weten vanaf 1811:
Maar de verwondering en de verbazing eindigt niet met bovenstaande geboorteakten. Want er wordt nog een vierde paar tweelingen geboren en wàs het jaar 1909, wat dat betreft, al uniek, deze vierde dubbele geboorte maken het jaar alleen maar nog unieker natuurlijk.
Goed verzonnen trouwens, die voornamen van de kinderen, Johannes van Lent & Maria Gerlag!
Ik ben ook onder de indruk geraakt van deze (▼) geboorteakte. Geneesheer Hendrikus Johannes Lubberman is, zijnde gemeentelijk geneesheer, bij de bevalling tegenwoordig geweest, gedurende welke Anna Maria van Sommeren bevalt van een dochter, die ze Wilhelmina Maria noemt. Of ze dat zelf heeft moeten besluiten of nog heeft kunnen overleggen met haar echtgenoot is niet duidelijk. Hij, Wilhelm van Oorsouw, overlijdt op 22 februari 1909. Hij is 109 dagen voorafgaand aan de geboorte van zijn dochter overleden.
Nog een eigenaardig verschijnsel in het 1909 register van Dreumelse geboorten. Bóven akte no.31 (▲) wordt door de secretaris geschreven :
‘Op 11 mei te (? Huisden ?) geboren Anna Maria Johanna, dochter van J.H. van Hoften en van (?derstaak?) kb.207’.
Ik begrijp niet waarom dat bovenaan de bladzijde staat, en ik kan genoemde ouders ook niet vinden in alle, en zeer talrijke, persoonlijke dossiers, voor iedere Dreumelnaar en Dreumelnares eentje.
En daar laat de secretaris het niet bij, want bovenaan de bladzijde met daarop akte 35 (▲), schrijft hij vervolgens een nog onleesbaarder tekst:
‘7 juni te Rotterdam geboren Johannes Hubertus Hermanus, zoon van Hubertus Hermanus van (?Aphuizen?) en Jacoba Maria (?Vesdijk?)’.
Ook deze ouders zijn niet terug te vinden in de (mijn) Dreumelse data en de vraag rijst wederom waarom de secretaris deze gegevens meldt in het geboorteregister, daar waar deze pas geboren zoon geboren is te Rotterdam. Geheel niet ongebruikelijk dat een elders geboren kind slechts vermeld wordt in de betrokken gemeente. In eerdere jaren was het overigens heel gebruikelijk dat uittreksels uit registers van andere gemeenten dan Dreumel naar de gemeente Dreumel werden gezonden, als in die andere gemeente voorvallen plaats hadden gevonden die Dreumelnaren betrof. Maar ik kan nergens vinden dat deze ouders, noch de vorige, Dreumelnaren waren. Vreemd.
Het lijkt er een beetje op dat gemeentelijk secretaris Kooimans zijn boekje, en dat van de wet, ietwat te buiten gaat. Wellicht op het idee gekomen om ook die geboorten in het register te melden, van kinderen die niet in Dreumel zelf werden geboren, als gevolg van de mogelijk zeer sporadische en mogelijk slechte controle van het register door de burgemeester, Gerrit van Eijseren. Hij tekent -dit jaar- nauwelijks akten en lijkt er niet bij betrokken. Daarmee het mogelijk makend dat de secretaris zijn eigen invulling begint te geven aan hoe het ook nog kan. Maar wellicht spreek ik voor mijn beurt met deze veronderstelling.
‘Te Rotterdam is 25 Augustus 1909 geboren Johannes Gerardus, zoon van Gerardus de Jong en Anna Wilhelmina de Beijer’. (▲) Er wordt geen Dreumelse geboorteakte opgemaakt, omdat deze zoon immers in Rotterdam wordt geboren. (En de geboorteakten van Rotterdam gaan niet verder dan ... 1902 !).
Toch wordt er melding van gemaakt in het Dreumelse register, zij het ‘in de marge’. Hoe heeft de Dreumelse secretaris er weet van gekregen? Vader en moeder de jong zullen ongetwijfeld toch ook vrij langdurig in R’Dam geweest en gebleven zijn.
Déze ouders ‘ken’ ik gelukkig wel, want zij zijn beide de gelukkige bezitters van een persoonlijk dossier in mijn registratie. En met deze vermelding in de marge van het Dreumels geboorteregister (1909) heb ik mogelijk weer additionele informatie kunnen aanreiken aan Dhr. Willem Hol, die op Tremele.nl de Schippers families de Jong stevig voor het voetlicht plaatst, onder het hoofdstuk Beroepen en vervolgens Schipper.
‘31 oktober 1909 te Tiel geboren Aleid(a?) Wilhelmina Jacoba, dochter van Marinus Hendrikus Kooijmans – Theodora Wilhelmina Schothorst’. (▲) Mij, helaas, ook niet bekend. Toch vindt Dhr. Kooimans (secretaris) het nodig deze melding te doen. In het Dreumelse geboorteregister nota bene.
‘Den 9-den december 1909 is te Klundert geboren (??Adrianus??) Petrus, zoon van L. (?Stensen?) – (?Leenders?) bl.605.’ Het zou een zoon kunnen zijn van Leonardus Stensen en Elisabeth Theodora Leenders.
Dan nog deze ‘dwaling’. Theodorus van de Weerdt meldt zich op het Dreumelse gemeentehuis, omdat zijn vrouw het leven heeft geschonken aan een dochter. Ongetwijfeld hebben hij en zijn vrouw van tevoren bedacht hoe ze die dochter zouden willen noemen en de secretaris volgt hierbij expliciet de aanwijzingen van de aangifte plegende vader. Hij geeft op dat hun dochter Maria Helena Theodora genaamd zal worden en de naam van de dochter komt hiermee exact overeen met de ook op deze akte vermeldde voornamen van de moeder.
Maar de moeder heet niet zo, althans haar afzonderlijke voornamen staan in de verkeerde volgorde. Zie hààr eigen geboorteakte ▼.
Zo zou het dus zomaar kunnen dat de naam van hun dochter anders geweest zou zijn als haar vader de voornamen van zijn vrouw correct had opgegeven tijdens zijn bezoek aan het gemeentehuis.
Ook best wel speciaal, vind ik, is het feit dat de zussen Johanna en Johanna Maria de Haar het zo uitgekiend hebben dat ze, op twee dagen verschil na, bijna gelijk bevallen van hun respectievelijke dochters. Johanna op 5 augustus 1909, dochter Hendrika Johanna. En Johanna Maria op 7 augustus 1909, dochter Jacoba Cornelia.
Ik kan me haast niet voorstellen dat ze dat al lang tevoren hadden afgesproken, want dan zouden ook Martinus Sas en Hendrik de Vree daar hun medewerking nog aan verleend moeten hebben. Maar het is toch wel frappant dat dit, dus eigenlijk per ongeluk, zo precies uitkomt.
Ik heb de buitenissige gebeurtenissen in dit jaar 1909 niet gesorteerd naar mate van buitenissigheid. Want dan had deze onderstaande sowieso hoge, zoal niet de hoogste, ogen gescoord. Het is een redelijk normale geboorteakte, aanvankelijk, alhoewel het hier om een bevalling gaat bij een ongetrouwde vrouw, Cornelia van Deursen. De enige Cornelia van Deursen die ik in mijn registratie heb opgenomen, is de dochter van Willem van Deursen en Catharina van Krevel. Cornelia werd op 3 juli 1888 geboren en is derhalve 21 jaar als ze van een dochter bevalt, die ze Wilhelmina noemt.
Het is zeker niet de eerste, noch de laatste keer, dat geboorteakten worden opgesteld voor nog niet getrouwde vrouwen. Vaak zie je dan dat in de marge van een dergelijke geboorteakte, na verloop van tijd, een tekst wordt opgenomen, als de vrouw eenmaal trouwt en haar nieuwe echtgenoot het al aanwezige kind (sporadisch zelfs kinderen!) erkent. Het kind, dat aanvankelijk de achternaam van de moeder verkreeg bij de geboorte, draagt dan meestal al snel een geheel andere, duurzamer, achternaam.
De in de marge van deze akte opgenomen tekst doet -vóór het lezen- soortgelijks vermoeden, maar blijkt een geheel andere boodschap te bevatten dan de vermoedens deden vermoeden. Deze tekst meldt het volgende: ‘Het kind in nevenstaande akte vermeldt, is erkend door Cornelia van Deursen bij akte op heden tweeëntwintig Februari negentien-honderd-tien voor mij, Ambtenaar van den Burgerlijken Stand der gemeente Dreumel, verleden … enz.enz.
Dit –onderstaand- is die akte, waarin een moeder, die nota bene in het bijzijn van geneesheer Joannes Hendrikus Lubberman al 24 dagen eerder bevallen is van dochter Wilhelmina, nu dit kind erkent. Wàs dit kind dan nog niet erkent?
Nee, dat was het wettelijk niet, aangezien de aangifte niet gebeurde door de biologische moeder zelf, maar door derden (Dr. Lubberman). Indien de moeder daar dan niet bij aanwezig is, krijgt het kind weliswaar de achternaam van de moeder, maar is nog niet wettelijk erkend door de moeder. Het is om deze reden dat Cornelia zelf nog een keer naar het gemeentehuis moest om de erkenning van haar kind wettelijk vast te laten leggen. En dat gebeurde dus op 22 februari 1910 ▼.
Wel eigenaardig dat hier geen getuigen bij waren trouwens.
En ik kan me vergissen, maar voor zover mijn herinnering me nog niet helemaal in de steek laat, heb ik nog niet eerder een niet door een burgemeester of secretaris ondertekende akte gezien. Burgemeester van Eijseren liet steken vallen en zijn secretaris blijkbaar ook –héél af en toe-!
Gerrit van Eijseren, sinds 1879 burgervader van Dreumel, hetgeen hij nog tot 1921 vol zou houden, ondertekent van de in totaal 74 geboorteakten in 1909, er slechts 3. De rest, minus die ene zonder ondertekening (▼), worden allemaal door Dhr. Kooimans van diens handtekening voorzien.
De registratie van de geboorteakten van 1909 is nu compleet. De Desalniettemin bestaat de registratie nu uit ▲:
geboorteakten van 1910 tot en met 1912 moeten nu nog worden
verwerkt. Alsmede die van de akten van overlijden van 1903 tot en met 1960.
Nog heel veel registratiewerk in het verschiet.