Na de vorige revelaties was het eigenlijk niet de bedoeling om telkens weer en meer verhalen te gaan en blijven schrijven over akten die een beetje, of verder, boven het maaiveld uit kwamen. Als je een onderwerp te vaak beschrijft, heb ik het gevoel, gaat de ‘nieuwswaarde’ er mogelijk ras vanaf en wordt het evenredig minder interessant om nóg een verhaal te willen lezen, naarmate soortgelijke onderwerpen steeds terug keren.

Wellicht , zelfs waarschijnlijk, is dat zo als je over andere onderwerpen schrijft dan over akten. Want die, akten dus, staan telkens toch weer geheel op zichzelf. Ze beschrijven in de bondige stijl waarin akten nou eenmaal opgesteld moesten worden en werden, een gebeurtenis die telkens van grote betekenis en invloed was op het leven en de levens van de in een akte(n) gespecificeerde personen.  Wellicht nog met een uitzonderingssituatie voor de -zo lijkt het aldoor met willekeur af- en aangevoerde- getuigen. Heel korte stukjes geschiedschrijving zijn ze eigenlijk.

Ik heb mezelf er derhalve, zelfs binnen relatief korte tijd, van kunnen overtuigen om toch af en toe toch nog iets met u te willen delen, dat –me- opviel tussen de ‘grijze’ aantallen akten, die ik langzaam maar zeker allemaal aan het registreren ben.

Ik heb geen flauwe notie van de mogelijke hoeveelheid verhalen, die nog veroorzaakt worden door de talloze akten die ik nog moet registreren. Toch bedacht ik me dat het waarschijnlijk niet verkeerd zou blijken te zijn om ze , voor zover ze ooit zullen ontstaan, het algemene onderwerp ‘Memorabilia’ als titel mee te geven en ze toch in delen te publiceren. Zo zal dit deel 1 exclusief gaan over een paar Dreumelse geboorteakten, en daaraan gerelateerde informatie, die ik over 1910 heb geregistreerd.

Ik ben, dat moge nu wel duidelijk zijn, met de Dreumelse geboorteakten (1903-1912)  aangekomen in het jaar 1910 en een eerste akte die me opviel was deze … 

De geboorte van Johanna Hendrika Luijpen. Ze wordt geboren op 9 juni en haar ouders zijn Hendrika Merkx en Johannes Luijpen. Wat opvalt op deze akte is dat arts Joannes Hendricus Lubberman ‘tegenwoordig’ is geweest bij en tijdens de bevalling en tevens comparant is van deze geboorte. Dat lees je meestal slechts als bijvoorbeeld degene die is bevallen, ongetrouwd is. Een dan niet of nog niet officieel bestaande en erkende echtgenoot kan dan immers niet op het gemeentehuis verschijnen om een kind aan te geven. De gemeentelijk geneesheer is dan aanwezig om de bevalling te begeleiden en hij wordt dan tevens, bij gebrek aan een echtgenoot, dus ook de aangever van de geboorte.

Of de echtgenoot heeft een beroep, zoals schipper of koopman, of visscher, die het, op het moment van de bevalling, voor hem onmogelijk maakt om daarbij aanwezig te kunnen zijn. Als de mannen paling(en) gingen vangen op de Rijn bij Ruhrort (Duitsland), dan kon je bezwaarlijk even terug komen naar Dreumel om aangifte te doen van de geboorte van je allernieuwste boreling.    

Maar vader Johannes van Luijpen was, net als de meeste Dreumelse werkende mannen, gewoon arbeider en was op 4 december 1891 al met Hendrika Merkx getrouwd. Elf kinderen werden er in Dreumel uit hun huwelijk geboren en daarvan was dochter Johanna Hendrika dus de laatste. En dat zou ook voor altijd niet meer veranderen, want …

… 10 dagen voor de geboorte van zijn dochter overlijdt Johannes Luijpen. Die, als ik het goed lees, geen arbeider meer is, maar ik denk dat er ‘vrachtrijder’ wordt aangegeven als zijn beroep (2e woord van rechts, zesde regel van onderen). Is de doodsoorzaak een verkeersongeluk ? Een andere oorzaak? Niemand die het zich nog weet te herinneren.  

Even de kranten (www.Delpher.nl) erop na slaan, of er wellicht melding wordt gemaakt van een gebeurtenis waar Johannes Luijpen het slachtoffer van werd. Maar, de belangrijkste berichten in de kranten rond het overlijden van Johannes Luijpen waren de benoeming van Dhr. P.H. Castenmiller tot onderwijzer te Dreumel. En een felle brand bij houthandelaar W. Wittelings. Deze brand werd ook 3 naburige panden èn een aantal kippen, noodlottig. Ook de woningen van de families J. Beukema, Weduwe H. van Hussen en van F. de Graaff vielen ten prooi aan de vlammen.  

Geen –en nooit meer- nieuws over Johannes Luijpen.

Een tweede geboorteakte die mijn aandacht trok, was deze … 

De teksten  in de linker marge iets groter ...

Samen met u heb ik natuurlijk geen idee welke euvels haar overkwamen voorafgaand aan, tijdens en mogelijk volgend op de bevalling, noch welke euvels ze dus heeft moeten overwinnen sinds ze zwanger werd en de geboorte van haar dochter. Maar het duurt maar liefst 115 dagen vanaf de geboorte van Johanna Angenitha, op 29 augustus 1910, tot ze, moeder Angenitha dus, eindelijk haar kind officieel erkend.

 

Cornelis van Toorn, echtgenoot van Janna Willemina Hommerson, doet op 11 oktober 1886 aangifte op het gemeentehuis van Tiel en meldt de geboorte van hun dochter op 9 oktober 1886.

 

Ze noemen haar Angenitha.

Vier en twintig jaren later meldt dezelfde Cornelis van Toorn (inmiddels 57 jaar oud) zich, nu op het Dreumelse gemeentehuis, om aangifte te doen van de geboorte van een dochter van zijn nog steeds ongetrouwde dochter. Zoals al eerder in deze revelaties gekenschetst dient een moeder, die niet zelf aanwezig is geweest bij de oorspronkelijke aangifte, vervolgens alsnog naar het gemeentehuis om daar de (haar) erkenning van het (haar) kind officieel te laten vast leggen. 

Waarvan derhalve in de marge van deze akte melding wordt gemaakt.

De tweede aantekening in dezelfde marge betreft een tweede erkenning van dochter Johanna Angenitha, echrter deze keer door de kersverse echtgenoot van moeder Angenitha. 

Het heeft nog wel een aantal jaren -bijna 3- geduurd eer ze trouwden, want dat vond -pas- plaats op ...

Iedereen weer gelukkig en alles eindelijk terug naar normaal.

Wat telkens toch wel opvalt –maar dat was de tand des tijds van weleer, toen het klaarblijkelijk niemand boeide- is het feit dat de geboren kinderen vanzelfsprekend allemaal van voornamen werden voorzien, maar dat de keus uit het aantal namen blijkbaar superklein was. Ik kom zó vaak identieke namen tegen, dat het wel haast lijkt alsof buiten de norm vallende namen niet mochten en dus tegen werden gehouden door gemeentelijke ambtenaren. Internet, specifieker  https://www.vernoeming.nl/geweigerde-voornamen doet een doekje open over namen die werden en worden geweigerd, maar geven ook enig inzicht over hoe het ‘vroeger’was.  Ik citeer … ‘Tot 1970 was de wet veel strenger. Toen gold nog de Franse naamwet van 11 germinal jaar XI, die door (◄)  Napoleon in 1811 ook in Nederland werd ingevoerd. Volgens de germinalwet waren alleen namen uit de heiligenkalender en de oude geschiedenis toegestaan. In de praktijk kwam het er vaak op neer dat ambtenaren alle namen die ze niet kenden afwezen.’        Die Franse Naamwet informeerde de burgerlijke stand ambtenaar in zowaar twee artikelen over welke namen mochten en welke geweigerd moesten worden.  Dit zijn die twee –quote-unquote- artikelen:

Zo kwam ik deze onderstaande voornamen op onderstaande geboorteakten tegen, die aanvankelijk doen vermoeden dat ze allemaal voortkomen uit één familie De Jong. Maar dat blijkt toch niet zo te zijn.

Vader Johannes Wilhelmus de Jong (linker geboorteakte) komt uit een ander nest dan Wilhelmus Johannes de Jong (rechter geboorteakte).

Beide vaders, ik neem aan samen met hun respectievelijke vrouwen, besluiten om hun zoons eenzelfde naam te geven èn ze naar zichzelf te vernoemen. Namelijk op de linker akte de voornamen van de vader, maar dan omgedraaid en op de rechter akte exact dezelfde namen als de vader.

Geen enkel gebrek aan enige creativiteit.