Tjonge, meisje … alweer meer dan anderhalve maand geleden dat ik even dacht te moeten pauzeren met de akten van overlijden registratie, toen onverwachts ineens mijn stamboom, inclusief takken en twijgen, ten tonele verscheen. Het woord ‘even’ is hier niet op haar plaats, aangezien het willen uitwerken van die stamboom toch iets langer heeft gevergd dan gedacht. Dat is overigens wel naar tevredenheid gelukt, afgezien dan van het feit dat ik een veel te omvangrijke plattegrond van die stamboom, compleet met alle gevonden akten en foto’s, toch niet kon publiceren, juist vanwege de omvang. Op mijn aanbod aan mogelijk geïnteresseerden om alsnog die afbeelding te kunnen verkrijgen middels een simpele mail, heeft nog niemand gereageerd en ik sta er geenszins van te kijken als dat ook niemand alsnog gaat doen.
Maar wie weet, we kunnen weliswaar tot bijna de oerknal –een slordige 14 miljard (14.000.000.000) jaar- terug in de tijd ‘kijken’, maar geen nanoseconde in de toekomst. Maar goed ook, alhoewel … dat best wel eens uiterst erg nuttig zou kunnen zijn om te kunnen inschatten wat we vandaag zouden moeten doen, nee grootschalig veranderen, om de wereld te behouden. Maar fout, ik dwaal veel te ver af. Overigens, om het verhaal te lezen waarom van der GieSen al een slordige 139 jaren lang slechts met één S behoort te worden geschreven, klik HIER.
Dus wordt het vandaag weer eens de hoogste tijd om de draden op te pakken en verder te gaan met het jaar 1905, waarin uiteraard ook weer een aantal overledenen te betreuren was. Er waren eens lange tijden dat de ambtenaren van de gemeente aan het eind van elk registerjaar er netjes bij schreven hoeveel personen er in totaal van een akte van overlijden (geboorte, huwelijk, enz.) werden voorzien, inclusief hoeveel mannen, vrouwen, meisjes en jongens. Maar dat is in 1905 in het geheel niet meer het geval. Het zijn er in totaal … 58.
En op 22 januari 1905 is het de trieste eerste eer aan Theodora Catharina Maria Bouwmans, die al op twee-jarige leeftijd overlijdt. Haar moeder, Antonia Gijsbers, overlijdt overigens op 30 december 1904. Dus echtgenoot en vader Wouter Bouwmans moest in een tijdspanne van drie weken wel twee keer naar het gemeentehuis om een en ander aan te gaan geven. Triest.
Het leek me overigens wel een aardig idee om alleen van dit jaar 1905 Bea van Leur, die al jaren deze belangrijke documentjes verzamelt en ze, voor zover ik weet, grotendeels gedigitaliseerd heeft, te vragen of ze ze ook heeft van deze overleden personen. En om –ook- de bijbehorende akten van overlijden aan U te laten zien, bij net zoveel bidprentjes als ik door haar toe gezonden zal krijgen. Waarvoor bij voorbaat veel dank, Bea.
Johan Arend Goijer overlijdt op 17 februari 1905 in Gorinchem (▼), op 39-jarige (+ een maand) leeftijd. Het duurt dan nog wel even voor dat bericht Dreumel heeft bereikt, maar 10 dagen later wordt hetzelfde bericht opgenomen in het Dreumels register van overlijden (▲).
Volgens de Gorinchemse akte van overlijden heeft een zekere Cornelis Johannes Moedersom aangifte gedaan en hij verdiende zijn geld als ‘Binnenvader (toezichthouder) van het ziekengasthuis’. Weliswaar doet het nu nog steeds aanwezige gebouw al lang niet meer dienst als ziekengasthuis, maar de gerestaureerde voorgevel is nog net zoals in 1905 en de vele jaren voordien, staande aan de Haarstraat in Gorinchem:
Volgens diezelfde Gorinchemse akte overleed Johan Arend (van beroep immers schipper) ‘in een vaartuig, liggend in het Kanaal van Steenenhoek'.
 | Volgens http://www.kanaleninnederland.nl : Het Kanaal van Steenenhoek ligt in Zuid-Holland en loopt van het Merwedekanaal bij Gorinchem naar de Beneden-Merwede bij Steenenhoek, een buurtschap tussen Neder- en Boven-Hardinxveld in. Het kanaal is 8,7 kilometer lang en loopt grotendeels evenwijdig aan de naastgelegen rijksweg A15 en Betuwelijn.
Een nieuw kanaal Elshout was erg ver weg en de waterschappen vreesden de invloed van een dergelijk kanaal op de waterhuishouding van de doorsneden gebieden. Gekozen werd voor Hardinxveld en wel bij het punt dat Steenenhoek werd genoemd. Niet alleen lag hier, 10 kilometer ten westen van Gorinchem, de rivierstand wel 75 cm. lager, ook lag het ideaal ten opzichte van de ingrijpend te wijzigen loop van de Merwede beneden Werkendam. Mede door deze laatste plannen werd afgezien van het idee om het kanaal door te trekken tot Papendrecht. In de periode 1818-1819 is vervolgens het Kanaal van Steenenhoek met de hand gegraven. Bij Steenenhoek kwam een uitwateringssluis en daarachter een waaiersluis, een apart type sluis dat ook tegen de waterdruk in geopend en gesloten kan worden. |
Op 9 maart 1905 vervoegt vader Cornelis van Leur zich op het Dreumelse gemeentehuis om daar te gaan melden dat zijn, en van zijn vrouw Johanna Hol, dochter Johanna Grada een dag eerder, op 8 maart, is overleden (Geboren : 8 december 1903). En één week later maakt hij dezelfde reis nog een keer, echter deze keer om de gebóórte aan te geven van hun, op 16 maart 1905, geboren dochter. En ze noemen haar … Johanna Grada.
Catharina Arnolda Klaasen wordt in Ooij geboren, op 3 januari 1828.
Op 2 juli 1844 meldt ene Derk Arnts, beroep arbeider, op het Ubbergse gemeentehuis, dat ‘ten zijnen huize’ Catharina (Arnolda?) Klaasen/Claasen is bevallen van een buitenechtelijke dochter, die ze Bartholomea heeft genoemd.
Op 28 juni 1845 treedt zij (dan 17 hele jaren oud) in het huwelijk met de dan 22 –jarige Hendricus van Kruijsbergen, Molemaaker …
… en heeft Bartholomea –eerst Claasen- nu de wettig nieuwe achternaam van Kruijsbergen verkregen.
 | Het was nog even zoeken naar de juiste Nicolaas Sas. Op zijn bidprentje staat weliswaar dat hij werd geboren op 10 februari 1875, maar op zijn geboorteakte wordt toch echt genoteerd dat hij op 20 februari 1878 werd geboren. Ik heb de relevante registerbladzijden uit 1875 erbij gepakt, ter controle ▼. Nicolaas Sas komt hier niet op voor (kijk naar de data). |
Op 9 juni 1905 (om half zeven ‘s avonds) bevalt Johanna Luijpen, echtgenote van Piet Lagarde, in Dreumel van een zoon. Ze noemen hem Johannes Lambertus. Geneesheer Henderikus Johannes Lubberman is 'tegenwoordig geweest' bij deze bevalling en dat zou er ernstig op kunnen duiden dat het geen makkelijke bevalling zou kunnen zijn geweest. Hetgeen eens te meer wordt aangetoond door de akte van overlijden, eveneens op 9 juni 1905, waarop wordt aangegeven dat Johanna Luijpen is overleden (om half acht ‘s avonds), slechts een uur na de bevalling van haar zoon.
Akte van overlijden, no. 46, is die van Gijsberdien de Jong, die op 21 september 1905 in Dreumel overlijdt. Zoals al jaren de vaste gewoonte is, wordt dan deze akte niet alleen –door mij- opgeslagen in het persoonlijk dossier van de overledene, maar ook in die van de beide ouders. En … in de allesomvattende registratie van àlle akten wordt ook genoteerd dat zij op deze datum is overleden. Het is makkelijk om in dit Access data-bestand dan een selectie te maken op het jaar van geboorte van Gijsberdien, want in dezelfde regel als waarop haar geboorte werd geregistreerd, wordt ook haar overlijden nu dan genoteerd. Maar dan valt me iets op en aanvankelijk bedenk ik me dat ik me, ten tijde dat ik haar gegevens over haar geboorte registreerde (goh, wat al lang geleden!), waarschijnlijk vergist heb. Het staat zó in de registratie van het Access data-bestand :
De meest trieste drie akten van overlijden van heel 1905!! Drie akten van 3 dochters van vader Wilhelmus Cornelis van Nuenen en zijn echtgenote Elisabeth Maria Sas.
Cornelia Antonia van Nuenen overlijdt op 4-jarige leeftijd, op 4 november 1905.
Woutrina Johanna van Nuenen overlijdt op 10-jarige leeftijd, op 12 november 1905.
Allarda Cornelia van Nuenen overlijdt, op 7-jarige leeftijd, op 13 november 1905.
Verschrikkelijk.
Met als onherroepelijk gevolg ...
Het aantal bladen van een/elk register wordt, vóór een jaar begint, al besteld, gedrukt en geleverd. Kom je dan, tegen het eind van het registerjaar, bladen tekort, dan moet er alsnog een ‘suppletoir’ register aangelegd worden, waarvoor opnieuw een gedefinieerd aantal bladen besteld moest worden. Zo ook voor de laatste Dreumelse overledenen in 1905.
En na 58 akten van overlijden geregistreerd te hebben, kun je pas alle leeftijden vermelden op de ‘Alphabetische Tafel op het Register der acten van Overlijden’… van Dreumel, over den jaar 1905.
Erg opvallend, vind ik, de heel jong en de heel oud overleden personen, in verhouding en aantal hoger dan de gemiddelde leeftijd van de overledenen.
U zult gezien hebben dat er een aantal bidprentjes (+ bijbehorende akten van overlijden) toegevoegd zijn in bovenstaand relaas.
Dankjewel, Bea van Leur.
Onverschrokken en onverdroten voort met het volgende kalenderjaar, 1906. Ik heb ze weer voor u geteld, het zijn er in 1906 … 44.
De 'Alphabetische(e) Tafel' van dit jaar ziet er zo uit:
Ik maak me er niet echt druk over, want ik heb niet anders, maar … Vraag me dikwijls af hoe al die scans van de akten tot stand zijn gekomen. Natuurlijk berusten de originele akten in een archief en dankzij de digitale scans kan de hele wereld er volop gebruik van maken, terwijl de originelen hun zeer welverdiende rust langdurig krijgen in gekoelde opslagplaatsen in ‘s werelds archieven. Prima, maar als je nu bijvoorbeeld deze scan bekijkt (▼), met de namen erop van de overledenen (De afbeelding hierboven heb ik zelf aan elkaar geplakt). Ik ben er van overtuigd dat de 'alphabetische' tafel met al deze namen in het originele register origineel aan het eind van het register zit. Nu wordt deze als eerste gepresenteerd in de opvolgende scans van de akten, maar op de linker bladzijde staat het officiële bladnummer (26). Terwijl de eerste akte van overlijden nog niet eens aan bod is geweest.
En als je dan de eerste akte aan bod laat komen, staat daar op de linker bladzijde ook weer een bladnummer (alle bladen moesten officieel getekend en gelegaliseerd worden). Bladnummer 2. Met heel vaag op die linker bladzijde ook de achterkant van bladzijde nr.1, namelijk het register voorblad, waarop vermeld wordt dat het het register van overlijden van Dreumel is, van het jaar 1906. ‘REGISTER’ en ‘1906’ heb ik er zelf in spiegelschrift bij gezet, zodat het iets duidelijker wordt, hoop ik.
En al die zwarte randen rond de akten, zijn me een doorn in het oog en mijns inziens puur het resultaat van hoe die scans gedigitaliseerd werden. De originelen hadden die zwarte randen uiteraard niet. Maar … ik kan er helaas niets aan veranderen en dus roeien we gemotiveerd verder met de riemen die we –gratis- aangeboden hebben gekregen. Gegeven paarden …
En toevallig valt m’n oog op het hoge aantal akten dat zichtbaar wordt zodra ik het persoonlijk dossier van Nicolaas van Hussen open. Dat was noodzakelijk, aangezien hij op 14 februari 1906 overlijdt, hier te Dreumel. Hij was getrouwd met Johanna Jacoba Daamen en op het moment van zijn overlijden, weduwnaar van haar.
Afgezien van de akten die niets met geboren en overleden kinderen te maken hebben, en afgezien van de akten van overlijden van Nicolaas van Hussen (1906) en Johanna Jacoba Daamen (1904) zelf, en afgezien van de geboorteakte van Nicolaas van Hussen –geheel rechtsonder- en afgezien van de Genlias documentatie … 15 Geboorteaangiften & 7 aangiften van overlijden. (Hetgeen overigens de actuele stand van zaken is bij het ter perse gaan van deze publicatie en geen enkele garantie biedt voor de toekomst).
Petronella Vink, echtgenote van Hendrik Jacobs, overlijdt te Dreumel op 11 februari 1906.
Hendrik Jacobs, echtgenoot van Petronella Vink, overlijdt te Dreumel op 16 februari 1906.
Zeker niet voor de eerste en zeker ook niet voor de laatste keer, vraag ik me al jaren en nog steeds af hoe getuigen werden verzameld voor bijvoorbeeld overleden personen, als daar geen enkel direct familielid van aanwezig is om dat overlijden aan te geven. Ik registreer zojuist deze onderstaande overlijdensakte, die direct opvalt omdat de achternaam van de overleden persoon tot nu toe uniek is gedurende al die jaren dat ik nu akten registreer en –in verhalen- verwerk. Mevrouw Hendrika Pagano, oud 74 jaar, overlijdt te Dreumel op 27 februari 1906.
 | De heren Johannes Willemse, géén verwant of relatie van de overledene, en Petrus Theodorus van Rooij, ook geen verwant of relatie van de overledene, zijn de getuigen en ondertekenen deze akte.
En daarmee is en werd voldaan aan de wettelijke verplichtingen die de secretaris van de burgerlijke stand diende na te komen en … op naar de volgende.
Maar waarom die keus van getuigen? Bestond er een soort oproepregister waarin de namen stonden van allen die op woensdagen (28/2/’06 was een woensdag) opgeroepen konden worden, bij gebrek aan echte verwanten. En dan zo voor elke dag van de week?
Of werden deze getuigen plompverloren van de straat geplukt en kregen ze een vergoeding voor verleende diensten? |
Door wie was bijvoorbeeld vast gesteld dat deze mevrouw was overleden, waarop vervolgens de stappen gezet moesten worden om dit overlijden aan te geven? De aangifte geschiedt een dag later dan het overlijden zelf en waren beide getuigen dan op de dag van het overlijden al benaderd om de daarop volgende dag te komen getuigen? Liep de gemeentelijk secretaris zich in Dreumel suf te zoeken naar getuigen, omdat hij wist dat er geen andere verwanten of relaties deze taak konden uitvoeren? Ik heb geen idee, moet ik eerlijk bekennen. Mocht iedere volwassen persoon getuige zijn of moest je dan eerst nog een document van goed gedrag kunnen overleggen, of iets wat daar destijds voor door ging?
Haar overlijden wordt weliswaar vermeldt in de alfabetische lijst van overledenen van Dreumel (5e van onderen-linker register), maar haar overlijden wordt niet opgenomen in de akten van overlijden van Buren. Het was toch ooit gebruikelijk dat als een persoon kwam te overlijden in een gemeente waar hij of zij niet geboren was, om dan kond daarvan te doen bij de gemeente waar hij of zij wèl was geboren. In dit geval is dat in ieder geval niet te achterhalen in het register van overledenen van Buren. (Links de alfabetische registratie van Dreumel, rechts die van Buren).
Hendrika Pagano wordt op 1 januari 1832 geboren, in Buren, als dochter van Hendrikus Johannes Pagano & Johanna Josepha Hoeboer.
Wederom te buren (Gld.) trouwt ze op 30 mei 1862, met Wijnand van Luttervelt.
Weliswaar wordt Wijnand van Luttervelt geboren in IJzendoorn, maar woont ten tijde van de huwelijksvoltrekking al in Dreumel en het is om die reden dat ook zijn pas verworven echtgenote zich daar bij hem voegt. Wijnand is ‘arbeider’ van beroep en dan 30 jaren oud.
Hij overlijdt op 52-harige leeftijd te Dreumel, op 5 december 1885 en Hendrika Pagano wordt dan weduwe en blijft dat tot haar overlijden in 1906.
Waar zij, na het overlijden van haar echtgenoot, haar kost mee verdiende is niet duidelijk en dat zal het ook niet meer worden. En alhoewel een echte Dreumelnaarster echt in Dreumel moet zijn geboren, ben je die zo gewaardeerde titel wel heel dicht genaderd, als je vanaf 1862 tot 1906 in Dreumel hebt gewoond en waarschijnlijk gewerkt. Toch bijna 44 jaren lang.
En zo hebben deze beide personen toch een heel klein beetje meer 'gezicht' gekregen.
(Overigens zijn beide getuigen op de akte van overlijden van Wijnand Lutterveld óók beiden niet-verwanten).
(Waar werden deze personen vervolgens begraven, als er niemand was die voor kosten & uitvoering garant stond ??
De of een Algemene begraafplaats … op kosten van de gemeente Dreumel?).
Tja, als je vader, Theodorus Wilhelmus Hubertus Kooijmans, schipper is, dan kan het, eerder wel dan niet, zomaar gebeuren dat je elders dan in Dreumel geboren wordt. Of wel in Dreumel wordt geboren, maar tijdens afwezigheid van de vader. Zodat Antonia Janssen de honneurs waar nam en ook aangifte deed van deze geboorte.
Of komt te overlijden, zoals in dit geval voor Marinus Antonius Kooijmans. Die op 6 september 1906 overlijdt, te Rotterdam.
Deze afbeelding staat ook al elders op deze website, maar beter twee –of meer- keer dan niet, is mijn standpunt. Juist vanwege die al eerder gepubliceerde afbeelding had ik destijds ook al deze akte van overlijden erbij geplaatst. En nu dan nog eens. Arnolda Vink, echtgenote van Bertus Schimmel, overlijdt op 69-jarige leeftijd, te Dreumel, op 9 december 1906. Voor dezelfde afbeelding, maar een ander verhaal, klik HIER.
Herinnert u zich nog dat prachtige boekwerkje dat ‘verver’ Leonardus van Lubeek bij hield. Hoofdzakelijk om in bij te houden in wiens opdracht hij had gewerkt, en de hoeveelheden gebruikte materialen, opdat hij ze de gemaakte kosten in rekening kon brengen.
Maar hij hield er ook de geboorten en overlijdens nauwkeurig in bij van al hun kinderen. Van hem en Helena Catharina Johanna Aleida Weijn. En zo ook de geboorte (op 23 september 1906, om tien uur) en het overlijden van Wilhelmus Petrus van Lubeek, op 26 december 1906, te Dreumel.
Wederom twee jaar geschiedenis afgesloten, althans op deze website.
Welke verhalen zullen er over deze huidige periode geschreven worden, als we eenmaal (2017-1906 = ) 111 jaren verder zijn? Het is dan rond het jaar 2128. Het grote euvel dat ik chronisch ontmoet, zal dan geen rol van betekenis meer spelen, vermoed en hoop ik.
Het ongebreidelde gemis aan foto's van personen en omstandigheden van die lang vervlogen tijden. Met name foto's van al die personen die ik omschrijf in bovenstaande en vele andere verhalen. Goh, wat zou het gewèldig zijn als ik daar veel meer foto's van zou hebben en kunnen publiceren. 'Wishful thinking' op z'n goed Nederlands.
Ik hoop dat ze rond 2128 niet veel tevéél foto's hebben en het kaf niet meer van het koren kunnen onderscheiden. De stortvloeden van selfies en mobiel gemaakte foto's zouden er in ieder geval voor moeten kunnen zorgen dat je dan wèl foto's zou moeten kunnen vinden om verhalen mee te verduidelijken en aangenamer maakt om ze te lezen en te weten, en kunnen zien, hoe mensen eruit zagen en zich gedroegen.
Als er over 111 jaar dan tenminste nog gelezen wordt en nog steeds verhalen geschreven worden over 'vroeger' en voorvaderen en -moederen.
(Dit deel afgesloten en gepubliceerd op 25 mei 2017)