Tja, gisteren de allerlaatste hand gelegd aan de allerlaatste geboorteakte die digitaal nog beschikbaar is van alle Dreumelse geboorteakten. Dat was de laatste in 1912. En vandaag toch maar besloten om eerst met de trouwakten verder te gaan, in plaats van met de overlijdensakten. De reden : Er werd relatief weinig getrouwd in Dreumel en meer niet dan wel, werd het totaal aantal van 10 huwelijken per jaar gehaald of zelfs gepasseerd. Dus ben je relatief snel door een heel jaar heen en zo zou ik, bedacht ik me, op redelijk korte termijn ook de huwelijksakten af kunnen sluiten.  

Ik hàd ze al volledig geregistreerd tot en met 1922, toen een extra 10 jaren nog niet toegevoegd werden aan het totaal. Dat gebeurde -eindelijk- echter in 2015 en plots kwamen er weer 10 extra jaren bij, waarin Dreumelnaren en –naressen trouwden en digitaal beschikbare akten daarvan openbaar werden gemaakt. Deze nu beschikbaar gekomen akten ga ik verwerken en dat viel nog even niet mee, viel al snel op. Je moet dan je werkwijze, waarop je de eerdere registratie pleegde te doen (de laatste huwelijksakte van 1922 registreerde ik in begin 2015) weer eigen maken, zodat er geen -al te opvallende- verschillen ontstaan tussen de eerste reeks registraties en die, die ik nu ten uitvoer wil gaan brengen.  

Uiteraard zal het voorkomen dat er akten zijn die opvallen, door welke oorzaak dan ook veroorzaakt. En laat dat nu al gelijk met een akte zo zijn in 1923. Akte no.3 van 20 juni 1923. Johannes Wilhelmus Merx trouwt met Johanna Arnoldina de Keijzer. Wat op deze akte dan vooral opvalt zijn de leeftijden van het echtpaar.

Het is nog niet zo heel vaak voor gekomen dat personen van zo jonge leeftijd al in het huwelijk treden.

Theodora Hak trouwt in 1814 met Arnoldus van Breda als ze 17 jaar jong is. Arnoldus van Breda is dan … 27.

Elisabeth Schreven trouwt in 1846 met Francis van den Berg. Francis van den Berg is dan … 45. 

Vanaf dat de Burgerlijke Stand –in opdracht van Napoleon Bonaparte, die Nederland toen in Frans bezit had- in 1811 startte met het registreren van onder andere huwelijken, zijn Theodora Hak en Elisabeth Schreven de jongste meisjes die ooit trouwden, tot nu toe!

Déze drie dames trouwden toen ze 18 waren met de heren die in de rechter kolom worden geduid. De heren waren toen respectievelijk:

Henricus Vergeest … 34;

Willem van Rhijn … 30;   

Johannes Wilhelmus Merx … (zie boven) … 19.

Daar waar ik veronderstelde redelijk snel door de jaren, waarin personen huwden, heen zou kunnen gaan, had ik even geen rekening gehouden met de mogelijke uitstapjes die ik –telkens- zou moeten maken, om toch weer iets te melden wat niet geheel regulier is. Hetgeen ik overigens prima vind, aangezien het toch een beetje de jus over de aardappelen is. Je went al snel weer aan de routines die gepaard gaan met het registreren van in dit geval huwelijksakten en dan is het zeker niet verkeerd als je even die routine kunt laten voor wat die is en je kortstondig kunt focussen op iets bijzonders. 

Zoals deze akte, waarmee in eerste instantie niet zo heel veel mis is, afgezien dan van het feit dat er weer een 18-jarige, Johanna de Boef, in het huwelijk treedt. Maar in dit geval met de slechts 3 jaar oudere Cornelis van Amerongen. Die rijwielhersteller is en zijn vader stalhoudersknecht. Toch ondershands ook weer nog niet vaak voorgekomen beroepen. Dit is de akte.

In mijn registratie vul ik ook de namen en beroepen in van de ouders van de afzonderlijke echtelieden. Maar dat bleek plots niet volledig mogelijk voor de ouders van de bruid, Johanna de Boef. Haar moeder, die per ongeluk ook Johanna de Boef heet, is ongetrouwd (gebleven) en was dat nog steeds toen haar dochter werd geboren. 

Daarna heeft ze twee dingen nagelaten. Trouwen en nog een keer terug naar het gemeentehuis om haar dochter te erkennen. Dochter Johanna is dus wel haar natuurlijke dochter, maar niet wettelijk erkend als haar dochter. Vreemde spagaat is dat, maar het heeft wel tot gevolg dat ze, de bruid, op deze trouwakte dus als ‘niet erkende natuurlijke minderjarige’ dochter van moeder Johanna de Boef wordt gespecificeerd. 

Op onderhavige trouwakte (▲) geven alle ouders en voogd en voogdes van zowel bruidegom als bruid, zie het geel omkaderde gedeelte, gelukkig wel toestemming voor dit huwelijk. Al jong getrouwd, maar dochter Johanna had haar zaakjes nu al wettelijk beter op orde dan haar moeder! 

De onderstaande huwelijksakte is helemaal geen vreemde akte, behalve dan de geboorteplaats van de bruid van Jacobus Gerlag. Zij heet Margaretha Heidger en op deze geboorteakte staat dat ze in Boppard in Duitsland werd geboren. Dat is nog best ver, maar het feit dat Jacobus Gerlag als beroep visscher heeft, en met enige waarschijnlijkheid regelmatig de Rijn afzakte op zoek naar vissen, zou zomaar kunnen verklaren hoe het komt dat een Dreumelnaar met een Duitse dame trouwt. 

Ik wil u graag de huwelijksbijlagen laten zien waaruit nog duidelijker zou moeten blijken wanneer deze bruid werd geboren, maar … eerst de huwelijksakte zelf.

Onderstand dan de bijlage(n) over onze Duitse bruid.

Margaretha Heidger, dochter van Joseph Heidger en Catharina Schreiber werd te Boppard geboren, op 16 februari 1899, des namiddags om 11 uur.

Maar daar bleef het natuurlijk niet bij, want als Margaretha in Boppard werd geboren dicteert de traditie, en wellicht de wet ook wel, dat er eigenlijk in de geboorteplaats van de bruid getrouwd zou moeten worden. Maar er wordt desondanks in Dreumel getrouwd. Hetgeen betekende dat het aanstaande echtpaar nog een aantal andere documenten in Duitsland moest zien te verzamelen om in Dreumel legaal en voor de Nederlandse wet, maar ook legaal voor de Duitse wet, te kunnen ‘heiraten’. 

Zoals de Duitse overlijdensakten van de ouders van de bruid:

Moeder Katharina Heidger, geboren Schreiber, overlijdt op 52-jarige leeftijd, te Boppard, op 12 juli 1916.

Vader Joseph Heidger, geboren Heidger, overlijdt op 65-jarige leeftijd, te Boppard, op 7 februari 1923.

Op dit officiële document wordt door de Duitse autoriteiten verklaard dat er geen ‘hindernissen’ zijn die zouden kunnen verhinderen dat 

… visscher Jacobus Gerl’o’g

en

de beroepsloze Margaretha Heidger … in Nederland gaan trouwen. 

(Als zonder ‘stuiting’ zou je deze verklaring kunnen beschouwen, gelijk ook huwelijksafkondigingen in Nederland op soortgelijke wijze gedefinieerd worden, als er geen bezwaren werden aangetekend.)

Ja, je trouwt niet zomaar met een vrouw van een andere dan de Nederlandse nationaliteit. En dat is niet verkeerd.

Ik heb zojuist de trouwakten van 1924 geheel geregistreerd en tot mijn verbazing bleken dat zowaar 21 akten te zijn. Eerder in deze anekdote veronderstelde ik nog dat er gemiddeld eerder minder dan meer dan 10 huwelijken per jaar in het Dreumelse werden voltrokken. Maar zowaar niet minder dan maar liefst elf meer in alleen 1924 al. 

Ook vertrouwde ik u al eens toe dat ik niet vooruit kijk wat er komen gaat, maar me, waar mogelijk, laat verrassen, telkens weer. Zo(niet)doende heb ik ook geen idee hoeveel akten in 1925, en de daarop volgende jaren, hun opwachting zullen maken in de Dreumelse registers. 

Die trouwens en uiteraard wel elke digitale akte reproduceren, maar geen samenvattend verslag laten zien dat, alfabetisch gesorteerd, aan het eind van het jaar nog eens alle getrouwden onder elkaar pleegt op te sommen. Geen idee of dat structureel niet meer gedaan werd, of per ongeluk telkens werd over geslagen, tijdens het inscannen van al die akten. 

Ik ga weer verder, met de huwelijksakten van 1925. Wie weet wat voor aangename verrassingen dat jaar in petto heeft. Altijd verrassend, altijd interessant!