Here we go again! Vrij vertaald, hier gaan we weer … Verder met de opvolgende trouw- of huwelijksakten, nu om te beginnen die van 1925. Hoeveel het er totaal zullen worden, weet ik nog niet. Maar ik ben bij de achtste aangekomen en mijn oog viel op wederom iets exceptioneels.
Een van de opmerkingen die ik op mijn website heb staan, onderaan zodat het op elke website-pagina te lezen is, is dat het aantal kinderen dat in Dreumel werd -en wordt- geboren, nog niet definieert dat een ouderpaar er ook niet méér heeft voort gebracht. Immers, als een zwanger Dreumels echtpaar toevallig per schip in Ruhrort aan het vissen –proberen te- vangen is, en de vrouwelijke helft van dat zwangere echtpaar bevalt aldaar, dan wordt het in Ruhrort (Duitsland) geboren en dus ook daar aangegeven en geregistreerd. In de ideale situatie zou de gemeentelijk secretaris van Ruhrort dan een bericht naar Dreumel behoren te sturen, waarin hij van deze bevalling en aangifte melding maakt, opdat zijn counterpart in Dreumel het alsnog zou kunnen opnemen in de Dreumelse geboorteakten. Dan met verwijzing naar het uittreksel of extract dat hij uit Ruhrort heeft ontvangen.
Edoch, zulks gebeurde lang niet altijd (of helemaal niet meer?) en het is om deze reden dat ouderparen en ouders zeer goed mogelijk méér kinderen kregen dan in slechts de Dreumelse geboorteakten terug is te vinden.
Neem nou deze akte:
Op 29 april 1925 trouwt Jan Franciscus van der Sluijs met Berdina Maria Sackers. Hij is 28 en IJzerwerker, zij 23 en zonder beroep. Het ietwat buitenissige aan deze akte is hetgeen de Dreumelse secretaris er bijgeschreven heeft, in het gele kader:
“De bruidegom verklaarde, met toestemming der bruid –de moeder- te erkennen een kind van het vrouwelijk geslacht, genaamd Berdina Maria, geboren te Heerlen den acht en twintigsten Juli negentienhonderd een en twintig als kind van Berdina Maria Sackers. Zijnde dit kind reeds erkend door de moeder bij akte van negen en twintig Augustus negentienhonderd een en twintig, verleden door den ambtenaar van den burgerlijken stand der gemeente Heerlen en ingeschreven in het register van geboorten dier gemeente.”
Maar wàt graag zou ik u zowel de geboorteakte als die erkenningsakte willen laten zien, maar helaas … de digitale geboorteakten van Heerlen gaan niet verder dan 1912 en dan is 1921 heel ver weg. Je zou dan nog het Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL) kunnen proberen, maar ook daar wordt geen melding gemaakt van deze geboorte in 1921 te Heerlen. Toch wel vreemd eigenlijk … Dit –zie onderstaand- zijn de enige meldingen van dit historisch centrum over personen met de achternaam Sackers. Vaak zie je dat er op soortgelijke sites wèl melding wordt gemaakt van een geboorte nà 1912, maar dat de digitale versies dan nog niet aanwezig zijn of nog niet mogen zijn.
Waarmee maar aangetoond is dat tot op de dag van deze huwelijksvoltrekking er op het Dreumels gemeentehuis niets bekend was over de dochter van Berdina Maria Sackers. En officieel blééf er ook niets bekend, want met uitzondering van deze vermelding op de huwelijksakte werd er in Dreumel verder niets officieel geregistreerd over deze in Heerlen geboren dochter.
Zou u overigens ook niet –wèl dus- dolgraag willen weten wat moeder Berdina Maria Sackers in Heerlen te zoeken had? Wanneer ze er naartoe is gegaan en wanneer ze in Dreumel terug keerde?
Zij werd zelf in 1901 in Dreumel geboren en beviel zoals we nu weten op haar 20e van een dochter in Heerlen. Zou haar vader bijvoorbeeld schipper geweest zijn, dan zou er nog een enigszins logische verklaring voor gevonden kunnen worden dat zij en haar ouders ver weg van Dreumel toefden. Maar haar vader, Hendricus Wilhelmus Sackers was … timmerman! Daar komt nog bij dat het vrij moeilijk, zelfs geheel onmogelijk, is om per rivierwaardig schip Heerlen te bereiken. In geen velden of wegen of rivieren zijn in de buurt van Heerlen rivieren te vinden.
Ik heb het al vaker verwoord … De verrassingen die telkens weer opduiken, maar die dan toch weer verschillen van vorige. Zelfs wel eens redelijk uniek zijn, omdat ik ze nog niet eerder ontmoet heb in de afgelopen vele jaren aktenregistratie. Het zijn aanvankelijk bijna allemaal heel redelijk en normaal overkomende akten, maar de kneep zit ‘em vaak in de details. Daar is –een gedeelte van- onderstaande akte een mooi voorbeeld van.
In het gele kader, rechts, wordt door de burgerlijke stand secretaris gemeld dat …”De moeder des bruidegoms heeft hare toestemming verleend tot het aangaan van dit huwelijk bij akte op heden verleden voor den ambtenaar van den burgerlijke stand dezer gemeente en ingeschreven in het register van Huwelijkstoestemmingen”.
Vreemd toch? De vader van den bruidegom en de ouders der bruid stemmen volmondig toe met de voltrekking van dit huwelijk en zulks wordt op deze huwelijksakte vermeld. Edoch, de moeder van de bruidegom is blijkbaar niet aanwezig bij deze plechtigheid, maar heeft haar toestemming vast laten leggen in het register van Huwelijkstoestemmingen.
Maar … de eerlijkheid gebiedt me te bekennen dat ik tot aan deze akte nog nooit van een dergelijk register gehoord, of ooit gelezen heb dat dat zou bestaan, of zelfs zou moeten bestaan, volgens welke wet dan ook. Hoe kwalijk is het als ik dat telkens over het hoofd heb gezien? Toch laat de website van het Utrechts Archief ons weten dat:
Van 1811-1879 waren er vier soorten registers: een register van geboorten, van huwelijken en echtscheidingen, van huwelijksaangiften en -afkondigingen en van overlijden.
Van 1879-1913 waren er vijf soorten, toen het register van huwelijksaangiften en -afkondigingen werd gesplitst.
Van 1913-1935 waren er zes soorten, met een register van huwelijkstoestemmingen er bij.
In 1935 verviel het register van huwelijksafkondigingen en in 1995 de registers van huwelijksaangiften (ondertrouw) en -toestemmingen. Tenslotte bracht de invoering in 1998 van een register van geregistreerde partners het aantal weer op vier.
En plots valt het op dat er meer van soortgelijke gebeurtenissen plaats hebben gevonden.
 | Op deze huwelijksakte , waar de hoofdrolspelers Josephus van Mourik en Hendrika Johanna Wilhelmina van Zonsbeek zijn, hebben de ouders van Josephus eveneens hun toestemming voor dit huwelijk (1 dag eerder) vast laten leggen in een akte van het Huwelijkstoestemmings register.
Ik veronderstel dat zulks alleen plaats vond als degenen die toestemming moesten verlenen niet aanwezig konden zijn bij het huwelijk zelf. Het blijft dan toch vreemd dat ze op 9 juni wel naar het gemeentehuis konden komen om die toestemming wettelijk vast te laten leggen, maar één dag later niet aanwezig zouden hebben kunnen zijn bij het huwelijk van hun zoon.
Maar waarom zou je anders deze toestemming in een register vast laten legen.
De ouders van de bruid verklaarden zich ook akkoord, maar waren ‘voor de secretaris tegenwoordig’. En dat zal het kenmerkende verschil dan wel zijn. |
Maar lijkt er sprake van willekeur? Op deze trouwakte, waarop wordt verklaard dat Johannes Kuijpers en Johanna Wilhelmina Sas in Dreumel met elkaar trouwden op 7 oktober 1925, wordt weliswaar vermeld dat de ouders der bruid toestemming verlenen voor dit huwelijk (‘voor mij tegenwoordig’), en dat de vader van de bruidegom soortgelijks deed, alleen per huwelijkstoestemmingsakte.
Maar … hoefde de moeder van de bruid dan officieel geen toestemming te geven? Zij wordt nergens vermeld en heeft ook geen toestemmingsakte laten opmaken.
Ik weet niet helemaal tot in detail hoe de rechten en plichten van moeders destijds waren en hoe daar de hand aan werd gehouden. Maar de toestemming van de moeder van de bruidegom lijkt er niet toe te doen. |  |
En wat voor geboorteakten geldt, geldt in geen enkele mate minder voor andere akten. Alle belangrijke ‘Burgerlijke Stand’ gebeurtenissen, in de zin van de wet (Geboorten, Huwelijken, Overlijden, Erkenning van kinderen, e.d.) die niet in de gemeente Dreumel werden uitgevoerd, werden in principe ook niet in de Dreumelse registers geregistreerd. Tenzij de alhier aanwezige secretaris bericht (extract) ontving van de gemeente waar personen, woonachtig in Dreumel, iets dergelijks hadden teweeg gebracht en die secretaris bracht er zijn Dreumelse collega van op de hoogte. In Dreumel werd dan een uittreksel ontvangen van het register van die andere gemeente, waarin de activiteit moest worden vast gelegd.
Op de website http://www.pleijsier.publius.biz/genealogy/showmedia.php?mediaID=847 wordt in chronologische volgorde weer gegeven hoe de Burgerlijke Stand door de jaren heen werd veranderd en aangepast. Daarin wordt onder meer aangegeven dat op 20 mei 1955 het volgende werd aangepast:
“Afschaffen van inschrijven van een extract in de woongemeente van elders overleden personen.”
Tot op heden kan ik nergens een datum vinden waarop het niet meer inschrijven van een extract van elders geboren of getrouwde personen wordt geëffectueerd en het verwonderd me dan ook dat bijvoorbeeld het eerste huwelijk van Hendrikus Petrus van Sommeren en Gertruda Christina van den Elzen, voltrokken op 26 april 1918 te Oss, nergens wordt geregistreerd in een Dreumels register. Gelukkig nog wel in het Oss-se register.
Edoch, deze akte zou ik nooit gezocht en gelukkig gevonden hebben, als ik niet eerst deze huwelijksakte ▼ ter registratie had voorgeschoteld gekregen:
Op 25 november 1925 trouwt Hendrikus Petrus van Sommeren met Hendrika Kooijmans. En slechts door de vermelding op deze huwelijksakte dat H.P. van Sommeren de weduwnaar is van Gertruda Christina van den Elzen, komt naar voren dat hij eerder getrouwd is geweest en dit meest recente huwelijk derhalve zijn tweede huwelijk is. En … dat zijn eerste huwelijk niet in Dreumel werd voltrokken. Want in dàt geval zou ik het al eerder geregistreerd hebben in zijn eigen dossier.
Via enkele zoekacties kwam ik ook nog achter de datum van overlijden van zijn eerste vrouw. Gertruda Christina van den Elzen overlijdt (38 jaar jong) te Dreumel, op 4 februari 1925. 293 Dagen eerder dan het tweede huwelijk van haar weduwnaar.
Jan Johannes van der Sluijs en zijn vrouw Geertruida Verhoeven hebben samen 4 kinderen gekregen, waarvan drie meisjes. Na lang nadenken hebben ze het eerste meisje Theodora Francisca genoemd en na nog langer nadenken het tweede meisje Francisca Theodora. (Het derde meisje noemen ze Grada Maria en je vraagt je af hoe het gelopen zou zijn als ze hun eerste dochter drie voornamen zouden hebben gegeven!).
Theodora Francisca werd geboren op 13 augustus 1904 en haar zusje Francisca Theodora op 26 april 1906.
En ooit zullen ze waarschijnlijk met elkaar afgesproken hebben om te proberen hun trouwplechtigheden dichter bij elkaar te laten plaatsvinden dan hun geboorten. En dat is compleet gelukt.
Theodora Francisca trouwt met Petrus Johannes Hoks op 28 april, 1926 en …
Francisca Theodora trouwt met Adrianus Lambertus Christiaans, slechts 1 week later, op 5 mei 1926.
Ze zullen de afwezigheid van hun moeder ten zeerste gevoeld en betreurd hebben. Geertruida Verhoeven overleed op 2 april 1922.
 | Niets menselijks is ons vreemd, dus waarom dan toch de aandacht nog speciaal vestigen op het leeftijdsverschil tussen Gerardus Fredrikus Bushoff, geboren in het verre Hilversum en Antonia Hoogakker, gewoon geboren te Dreumel.
Nou, omdat in dit geval de bruidegom 5 jaar JONGER is dan zijn bruid, die zelf ook nog maar 24 is.
Dààrom dit niet zo heel veel zeggende en korte intermezzo.
Maar het komt zelden voor dat de man (5 jaar) jónger is dan zijn vrouw. |
U heeft uiteraard mijn vorige bijdrage (Deel 4-klik HIER) met net zoveel interesse gelezen als ik ermee bezig ben geweest. Eén van de onderdelen van die bijdrage was de zeer jonge leeftijd van een zeer gering aantal meisjes, die dan trouwden met vaak veel oudere mannen. U herinnert zich dat ongetwijfeld. Twee meisjes spanden hierbij de kroon, alhoewel dat mogelijk wel eens teveel eer zou kunnen zijn voor de omstandigheden waaronder dat soort huwelijken plaats vonden. We kunnen (willen?) niet en nooit meer achter die schermen kijken, maar onderstaande akte voegt weer één meisje toe aan de 2 recordhoudsters, tot nu toe.
Samen met Theodora Hak, die op 17-jarige leeftijd trouwt met Arnoldus van Breda (27) … en … Elisabeth Schreven die op 17-jarige leeftijd in het huwelijk treedt met Francis van den Berg (45) ... … kunnen we daar nu ook Johanna Jansen aan toevoegen, die op 17-jarige leeftijd, te Dreumel, op 18 juli 1926, trouwt met Hermanus Marcus (29).
Een reden om op 17-jarige leeftijd al te moeten trouwen zou een zwangerschap kunnen zijn. Maar aangezien de geboorteakten van Dreumel digitaal niet verder gaan dan 1912, is dàt een onmogelijke zoekopgave. |  |
 | Maar dan is er nog het Gelders Archief, dat eenvoudig en snel op hun website aangeeft dat er een Cornelis Gijsbert Marcus overlijdt op 8 april 1927. Hij is dan 5 maanden jong en terug gerekend, is hij dan ruwweg in december 1926 geboren.
Hermanus Marcus en Johanna Jansen zijn in juli 1926 getrouwd en tussen hun trouwmaand en december 1926 zitten toch minder dan 9 maanden. Daar kunnen we niet omheen en zij waarschijnlijk ook niet en vandaar het –dan maar- trouwen in juli 1926! |
Ik ben de trotse vader van een prachtige dochter die, samen met haar, nu nog, vriend zeer ijverig doende is om alles voor hun huwelijk voor te bereiden. Ik had de uitzonderlijke eer om mee te mogen om de locatie te bekijken en –oordelen, waar ze mogelijk hun huwelijksplechtigheid willen doen voltrekken.
En ik heb inmiddels een niet onaardig bedrag over gemaakt naar de eigenaren van een trouwjurken/-japonnenwinkel. Geheel op eigen verzoek.
De voorbereidingen zijn in volle gang en één van de onderdelen daarvan is het kiezen door het aanstaande bruidspaar van de getuigen en het hen, zodra de keuze is bepaald, laten weten dat ze verkozen zijn. Zodat ook zij zich gedurende zeer geruime tijd kunnen voorbereiden op die rol. Een speciale rol, want getuigen bij een trouwplechtigheid word je niet zomaar. Je moet een belangrijke rol hebben gespeeld, en mogelijk nog spelen, in het leven van of het gezamenlijke bruidspaar of tenminste voor wat één van hen betreft. De getuigen werden inmiddels ook van hun verkiezing op de hoogte gebracht en ze hebben er direct mee ingestemd.
Dat ging wel eens heel anders in 1926. Ik bekijk zelden of bijna nooit wie de personen zijn die getuigden op de voorbij komende huwelijksakten, maar deze keer viel mijn oog er toevallig op.
Wilhelm van Rijn en Everdina Wilhelmina de Man trouwen op 18 augustus 1926. Alles verloopt soepel ... alles wordt in de akte genoteerd ... ouders geven toestemming voor het spoedig te voltrekken huwelijk en er waren twee getuigen. Eén van hen is Martinus van Rijn. Hij is 'kommies' bij de Rijksbelastingen en broeder van de bruidegom. Een niet geheel onlogische keus derhalve.
En de tweede getuige is … Johannes Krams. Hij is 37 jaar oud en … gemeentearbeider. Hij woont te … Amsterdam.
Heel eigenaardig, ‘to say the least’. Om hem te kiezen als getuige. Wàs er wel een keus?
Niet al te ver hogerop zagen we al iets dergelijks. Ter herinnering:
Theodora Francisca trouwt met Petrus Johannes Hoks op 28 april, 1926 en …
Francisca Theodora trouwt met Adrianus Lambertus Christiaans, slechts 1 week later, op 5 mei 1926.
Anna Sas, dochter van Krijn Sas en Elisabeth Sas (Krijn en Elisabeth zijn géén directe familie trouwens), wordt geboren op 21 januari 1901.
Hendrika Maria Sas, eveneens dochter van van Krijn Sas en Elisabeth Sas, wordt geboren op 8 mei 1904. Beide te Dreumel.
Anna Sas trouwt met Gerardus Johannes van Wezel en Hendrika Maria Sas met Cornelis Wouter Bouwmans. Allemaal rasechte Dreumelnaressen en Dreumelnaren. En ze trouwen allemaal op dezelfde dag … woensdag, 17 november 1926.
Het besluit om ‘alweer’ een verhaal op deze website te zetten was snel genomen. Er bleek in 1925 & 1926 weer voldoende stof aanwezig om dat mogelijk te maken en dus wordt het ook zo uitgevoerd.
Ik moet wel bijzonder ernstig terug komen op een eerdere bewering dat huwelijksakten aanzienlijk snel(ler dan akten van overlijden) te registreren zouden zijn, omdat er eerder minder dan meer dan tien huwelijken per jaar in Dreumel zouden worden gesloten. Het nadeel van niet van tevoren kijken wat je te wachten staat, brengt dit soort verklaringen naar de oppervlakte, die dan -gelukkig- rigoureus terug gefloten worden door de register werkelijkheid.
Weliswaar waren er in 1923 ‘maar’ 9 huwelijken, maar in 1924 waren het er nota bene 21. En in 1925, toch ook zowaar 19 huwelijken en nu in 1926 blijken het er ook alweer 21 te zijn. Het veroorzaakt zodoende dat ik langer met het registreren van de huwelijksakten bezig ben, maar dat is geen enkel probleem.
Zéker niet als er telkens zoveel uitzonderlijke uitstapjes gemaakt kunnen worden, naar aanleiding van akten waarin weer iets zodanig opvalt, dat er weer een speciaal verhaaltje aan vast geknoopt kan worden.
Dat blijven de smakelijkste krenten in de pap!