Nee, mocht u zich dat al ooit afvragen, het kost geen enkele moeite om telkens weer een nieuwe verhaal te beginnen. Het borrelt alsmaar over de rand van het steeds al volle glas heen, het is niet te stoppen en ik word zowat door mezelf geheel vrijwillig en willig gedwongen om weer voor die computer te gaan zitten en op dat toetsenbord te gaan zitten rammelen. Hetgeen trouwens sinds een week of twee een nieuw toetsenbord is, waarvan de toetsen dichter bij elkaar staan dan op het vorige, dat nog van héél erg lang geleden stamde. Dat moest echt vervangen worden want, alhoewel ik vrijwel blindelings de toetsen kan vinden, waren de letters op elke toets toch al zo vervaagd dat vrijwel niets meer leesbaar was. Ik was er wel aan gehecht en merk dat ik nu meer fouten maak. Ondanks dat ik alle letters en cijfers en tekens weer glashelder voor ogen heb, sla ik vaak dubbele toetsen aan en dat veroorzaakt dan een fout en meer noodzakelijke correcties. Ik ga op zoek naar een ander ‘ouderwets’ toetsenbord mèt leesbare letters. Reken maar!

(Tussendoor even opgemerkt dat u met mogelijk iets specialere aandacht in ieder geval -is mijn aanrader- even dat verhaal over Martinus van Uden –in dit hoofdstuk vervat- zou moeten lezen. Een nog iets specialere akte dan ik aanvankelijk al veronderstelde). 

1927 is onder de hamer gekomen en het zal u nauwelijks verbazen dat al ras een akte is gevonden, waarop iets voorkomt dat ik nog niet veel vaker heb gezien. Wèl dat er in achternamen overblijfsels blijven hangen van voorouders, Janszn, zoon van Jan. Of Arisz, zoon van Aris. Op de website van het CBG (Centraal Bureau Genealogie) wordt uitgebreid stil gestaan, en zelfs geschreven, over het gebruik van achternamen en de relatie die daarin verscholen lag en ligt met voorouders. Ik citeer graag deze bron (http://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/detail_naam.php?info= kenmerk&kenmerk=patroniem&nfd_naam=Poepjes&gba_lcnaam=&operator=eq&taal=: 

“Veel familienamen zijn ontstaan uit patroniemen, ook wel vadersnamen genoemd: namen die verwijzen naar de voornaam van iemands vader en zo de familierelatie kenbaar maken. Als vaders voornaam Hendrik is, dan is Hendrikszoon het patroniem van zijn zoon en Hendriksdochter het patroniem van zijn dochter. Het achtervoegsel -zoon of -dochter werd afgekort of verbasterd: Hendriksz., Hendriksen, Hendriksdr. Of het werd weggelaten, al dan niet met behoud van de tussen -s: Hendrik(s). Van de vroege middeleeuwen tot de invoering van de burgerlijke stand in de 19de eeuw werd het patroniem bij persoonsregistratie gebruikt.  Het patroniem kon destijds de enige achternaam zijn, en van generatie op generatie veranderen, maar het patroniem kon ook door een familienaam worden gevolgd: Jan Hendriksz. Bakker of Anna Pouwelsdr. van Amerongen. Het kwam ook voor dat een kleinkind het patroniem van zijn vader overnam: Pieter Jansz. Hendriks. De familierelatie werd zo binnen een naam tot drie generaties uitgebreid: zoon, vader, grootvader. Het patroniem Hendriks staat op de nominatie een familienaam te worden. Daarvan is sprake als ook volgende generaties deze naam in gebruik nemen.” 

En dan deze akte, de tweede nog maar in 1927:

Arnoldus Bernardus Janssen Duighuizen trouwt met Petronella van Coolwijk. Het deel van de achternaam ‘Janssen’ roept al minstens een vraagtekentje op, want dat is nooit een deel van een voornaam en dus heeft deze persoon twee achternamen. Zijn vader, onder het gele kader ▲, heeft die achternaam dan natuurlijk ook, maar, let op, ook de moeder van de bruidegom heet Janssen. En dat is dan haar enige achternaam. Kan natuurlijk makkelijk, want er zijn ook ouderparen die allebei als achternaam Sas hebben, maar geen directe familie van elkaar zijn. 

Toch even de huwelijksbijlagen er bij gezocht en gevonden. Je weet maar nooit wat die nog in petto zouden kunnen hebben:

Ik moet tot de conclusie komen, na het zoeken naar en vinden en bekijken van al deze huwelijksbijlagen dat er geen sprake is van opzienbarende gegevens in deze akte.   Vader en bruidegom hebben beiden de dubbele achternaam Janssen Duighuizen en de moeder van de bruidegom Janssen. Alle Janssens, al dan niet met 1 of 2 ss-en geschreven.   Maar dat is dan ook alles wat nog zou kunnen opvallen. Niets over patroniemen of zo. Verre van dat!   Veel gedoe om vrijwel niets, achteraf.

Zo vaak als ik schrijf over records, en dat deed ik in relatie tot de lage leeftijden van meisjes die al gingen of moesten trouwen, houd ik iedere keer een ruime slag om de arm en aarzel telkens niet om te schrijven ‘tot nu toe’. Dat blijkt, nu ik met de huwelijksakten bezig ben van 1927, geen verkeerde tekst. 

In eerste instantie, toen ik daar het eerst over schreef, haalde ik de relevante informatie uit mijn data-bestand en kon toen twee meisjes duiden die al op 17-jarige leeftijd huwden. Dat waren Theodora Hak en Elisabeth Schreven.

In deel 5 van Akten Revelaties werd daar één meisje aan toe gevoegd, te weten Johanna Jansen, die op 17-jarige leeftijd, te Dreumel, op 18 juli 1926, trouwt, móest trouwen is een onderbouwde veronderstelling, met Hermanus Marcus (29).   En nu moeten we er een volgend meisje bij plaatsen, te weten Grada Maria van der Sluijs. Zij trouwt, eveneens op 17-jarige leeftijd, met de 6 jaar oudere Johannes Gerardus Vink. Het totaal aantal ‘recordhouderessen-veel-te-vroeg-(moeten)-trouwen’ komt daarmee op 4. TOT NU TOE.   Het is niet aantoonbaar dat Grada Maria met Johannes Gerardus móest trouwen. Volgens de data die het Gelders Archief naar voren brengt, heeft dit echtpaar twee kinderen voort gebracht, althans in Dreumel.   Een levenloos geboren kind dat geboren werd op 13 mei 1929, en een tweede levenloos geboren kind, dat geboren werd op 7 juli 1932.   Triest. Dubbel triest.   Maar het was dus in ieder geval in 1927 geen genoodzaakt huwelijk omdat Grada Maria toen plots zwanger zou zijn geweest.

Zomaar een opvallendheidje tussendoor. Nog niet zo heel lang geleden schreef ik voor het eerst over huwelijkstoestemmingsakten, waar ouders of vaders of zelfs moeders gebruik van konden maken als ze niet aanwezig dachten te -kunnen- zijn gedurende het huwelijk van een zoon of dochter. Ik ben op onderzoek uit gegaan en zal daar eerdaags of –weeks mijn bevindingen over lanceren, maar … merk al lopende en zittende het registratieproces van huwelijksakten in 1927 op, dat er geen melding meer wordt gemaakt van huwelijkstoestemmingen door niet tijdens de registratie van het huwelijk aanwezige ouders, vaders of moeders. 

Zijn we wel persoonlijk aanwezig, dan wordt dat vermeld op de akte, tegelijkertijd met de toestemming die zij daarvoor verleend hebben. Maar over niet aanwezige verwanten wordt niets meer gemeld, noch of ze nu wel of niet toestemming hebben gegeven. Dat viel me op.

Op deze akte ▲ geven alleen de ouders van de bruid toestemming.   En op deze ▲ geeft helemaal niemand meer toestemming.

Het lijkt er sterk op alsof er alleen nog maar melding van 'huwelijkstoestemming' wordt gemaakt als de ouders van het bruidspaar lijfelijk 'voor hem tegenwoordig' zijn in het kantoor van de gemeentelijk secretaris.

Gijsberta Wilhelmina Merkx wordt in Dreumel geboren op 25 april 1899, dochter van Willem Felix Merkx en Aleida Maria van Welie. Haar jongere zus Johanna Hendrika Merkx, wordt, ook in Dreumel, op 28 september 1905 geboren. Zelfde ouders.

Maar trouwen, respectievelijk met Jan den Biesen uit Dreumel en Jacobus Hendrikus van de Bosch uit Nieuwkoop, doen ze op exact dezelfde dag. 

Woensdag, 26 Oktober 1927. 

Deze twee huwelijksakten, no. 18 & 19, zijn tevens ook de twee laatste akten van 1927.

Uiteraard, zou je haast zeggen, biedt ook 1928 weer ruim de kans om even de registratieroutine te laten voor wat die was en onherroepelijk weer zal worden, om een kort verhaaltje te wijden aan een akte die toch weer iets speciaals te bieden heeft. U bent er inmiddels al aan gewend dat ik nu met huwelijksakten bezig ben, en vaak zie je aan de voorzijde van het huwelijksregister dan staan dat het een register is voor zowel huwelijken èn echtscheidingen.   Dat wordt overigens al een paar jaren niet meer getoond, maar dat zag er dan zo uit, toen dat nog wèl deel uitmaakte van de digitale akten. ◄

Op deze huwelijksakte van 22 mei 1928 trouwen Leendert van Wijk, geboren te Waardenburg, en Hendrika Ottolina de Bont, geboren te Dreumel. In Dreumel.   Afgezien van het best wel uitzonderlijke leeftijdsverschil tussen bruid en bruidegom (respectievelijk 12 jaren ouder), wordt deze akte in de marge voorzien van een speciale notitie, die je in verhouding met het totaal aantal huwelijken, zeer sporadisch tegen komt.

De secretaris van de gemeente Dreumel heeft hier op 15 oktober 1943 -15 jaar na bovenstaande trouwakte- er het volgende bij geschreven:

“Bij vonnis der Arrondissements Rechtbank te ‘s Hertogenbosch van 20 februari negentienhonderd twee en veertig is het in nevenstaande akte vermelde huwelijk door echtscheiding ontbonden. Voormeld vonnis is ingeschreven in het register van huwelijken en echtscheidingen te Dreumel op 23 juli negentienhonderd twee en veertig door mij Ambtenaar van den Burgerlijken Stand der gemeente Dreumel.

Arnhem 15 october 1943. De Griffier der Arrondissements Rechtbank te Arnhem”.

Ik kan u helaas deze echtscheidings-akte niet laten zien, omdat de digitale huwelijksakten van Dreumel niet verder gaan dan 1932.

‘t Viel me al enige tijd op en waarom dan niet even gemeld?  Namelijk dat er volkomen willekeurig lijkt te worden, of werd, om gesprongen met het wel of juist niet (kunnen) vermelden van beroepen en leeftijden van ouders van de bruidsparen op de huwelijksakten. Het linker kolommetje zijn de vaders. Rechts de moeders.  Het ontbreken van data in nevenstaand kleine tabelletje (piepklein-deeltje van mijn Access Data Bestand) toont dit aan en is geen teken van dingen vergeten zijn te registreren. Maar dan is die informatie niet voor handen op de akte. Enigszins bevreemdend, want iedereen wist toch, zeker in 1928, zijn of haar leeftijd, of anderen wisten het. Idem met beroepen.   De normalie notatie die ik gebruik is: Naam, leeftijd, beroep. Maar dat is bij heel veel personen simpelweg niet compleet aanwezig op de akte.

(Onderstaand het verhaal waar ik geheel bovenaan deze aflevering aan refereer. Het toch best wel uitzonderlijke verhaal van Martinus van Uden en de 'zijnen'. 

Pet af voor Martinus van Uden, die op 72-jarige leeftijd trouwt met Arnolda de Keijzer. 52 Jaar oud.       Nota bene al 2x weduwnaar van eerdere echtgenoten, t.w.   Maria van Doesburg. Met hem getrouwd, op 10-05-1879. Overleden in Tiel, op 17-01-1922.      en ...   Adriana van Deutekom. Met hem getrouwd te Appeltern, op 08-05-1922. Overleden in Appeltern, op 27-02-1928.   Martinus is geen persoon die lange rouwprocessen koestert.   4 maanden tussen de 1e en de 2e vrouw en 7 maanden tussen de 2e en de 3e.

Er blijken twee Arnolda’s de Keijzer te zijn geweest. De eerste (links) overlijdt op 12 oktober 1974. En dus wordt de daarop volgende geboren dochter ook Arnolda genoemd. Zij wordt op 29 december 1875 geboren, in Dreumel. 

Ik heb me vervolgens afgevraagd hoe lang Arnolda de Keijzer nog zijn vrouw is gebleven, aanvankelijk met de gedachte dat ze als zijn vrouw zou zijn overleden. Het was en is niet makkelijk om haar datum van overlijden te vinden, maar kwam gaande weg wel het overlijdensbericht tegen (op de website van BHIC/Brabant) van Martinus van Uden en wat lees ik daar … zie gele kader in onderstaande melding …

Martinus van Uden is niet samen met haar gebleven tot zij of hij overleed, maar hij is van haar gescheiden. En heeft het gepresteerd om na die scheiding toch nog wéér een keer te trouwen. Deze keer met Wilhelmina Jacoba Langeler, die de best wel rijpe leeftijd van 70 inmiddels had bereikt toen ze in Utrecht, op 10 maart 1937, met Martinus van Uden trouwt. Ongelofelijk, toch wel!

Uiteindelijk overlijdt hij zelf op 27 december 1941 in 's Hertogenbosch. Hij is dan 85 jaar oud. Zie hierboven ▲ de digitale vermelding van zijn overlijden in het register van overlijden van de gemeente ‘s Hertogenbosch en een vergroting daarvan eronder. 

Tot mij grote spijt en chagrijn kan ik de datum van overlijden van Arnolda de Kleijn nergens vinden.

En tenslotte, ter afsluiting van het jaar der huwelijken 1928, merkt de gemeentelijk secretaris nog het volgende op:

De burgemeester die overigens destijds mocht besluiten wat goed en beter was voor de gemeente Dreumel, was Aloijsius Adrianus Josephus van Erp.  Ik heb aan hem al eens vrij uitgebreid aandacht besteed in de verhalenreeks over paradigmatische persoonlijkheden. Mocht u die nóg eens een keer willen lezen, dan is de snelste route daarnaartoe door HIER te klikken.

Ter afsluiting van deze anekdote, deel 6, laat u graag de stand van de teller zien voor wat betreft de inhoud van de map waarin zich -bijna- alle persoonlijke dossiers bevinden van al degenen die ik geregistreerd heb. Helaas bleek een dikke maand geleden dat de enkele map waar ik tot op dat moment alles in opsloeg, geen behoefte meer had aan dossier-bestand-namen die langer waren dan 'te korte' bestandsnamen die ik pleeg te gebruiken. De normaliter door mij gebezigde bestandsnamen werden plots geweigerd.

Zodoende werd ik digitaal gedwongen een tweede map te beginnen (hógerop in het 'pad' van de eerste map, zodat daar weer meer karakters in mogelijk waren). Dus bestaan er nu twéé mappen met persoonlijke dossiers. Nauwelijks van grote interesse voor u, maar het verklaart -denk ik- waarom u twee vermeldingen ziet van aanwezige persoonlijke dossiers in, nu dan, twee mappen:

*) Het aantal mappen geeft aan hoeveel dossiers er zijn.  Nu 9606 in totaal!