De stand van zaken op 28 januari 2017. Er IS geen stand van zaken meer, nu ik bericht van de gemeente heb gekregen in antwoord op mijn verzoek om alsnog te onderzoeken of plaatsing bij de toren (waar de gemeente immers eigenaar van is) een mogelijkheid zou kunnen bieden. De Gemeente West Maas en Waal laat me per 27 januari 2017 weten dat :
Ik heb, voor zover ik weet, geen opties meer om deze wens alsnog in vervulling te doen gaan. Maar zwaar teleurgesteld ben ik wel!
Stand van zaken op 18 december 2016. Tussen de laatste stand van zaken van 18 oktober 2016 en nu, heb ik mijn pogingen om -te blijven proberen- een monument te realiseren, zeker nog niet afgesloten. In tegendeel. De wetenschap dat het grootste deel van het protestantse kerkhof aan het Kerkpad weliswaar toebehoort aan het bijbehorende kerkgenootschap, maar de toren -voor zover ik wist- toebehoort aan de burgerlijke gemeente West Maas en Waal, noopte me om een wethouder aan te schrijven en hem mijn voorstel voor te leggen.
En dat heb ik dus ook gedaan. Wethouder Ton de Vree schreef ik een bericht om een en ander te verduidelijken en over wat ik al heel lang -bovenaan- mijn wensenlijstje heb staan. Op 24 oktober 2016 ontving ik de volgende reactie van hem:
Geachte heer van der Giesen, beste Jodi,
Ik snap de uitgebreide vraag en zet deze door naar de ambtenaar die daar een advies over kan geven. Mijn inschatting (vooralsnog) is dat het een vraag is die niet een twee drie beantwoord kan worden. Er moet in ieder geval naar het "eigendom" gekeken worden.
We spreken af dat de vraag ingeboekt wordt en dat er contact wordt gezocht als de gemeente het antwoord heeft op de vraag.
Met vriendelijke groeten, Ton de Vree, Wethouder gemeente West Maas en Waal.
Engelsen hebben een prachtig zegswijs en dat luidt "Patience is a Virtue" en dat zou je vrij naar het Nederlands kunnen vertalen met "Geduld is een schone zaak". Juist op het punt staande om Ton de Vree te vragen of er al enig schot in de zaak te bespeuren is, kreeg ik een tweede reactie van hem, op 16 december 2016. Een best wel heel interessante reactie, want de gemeente heeft blijkbaar -ook- uitgezocht of mijn veronderstelling, als zou de toren als enige deel van dat kerkhof niet toebehoren aan de protestantse gemeente, klopte of niet.
En laat dat nou kloppen. Navolgend de reactie van Ton de Vree en die van de gemeente
Beste Jodi, Het antwoord wat ik vanuit de afdeling terug ontvangen heb is als volgt.
Gemeente West Maas en Waal heeft slechts 2 algemene begraafplaatsen, Hogeweg Wamel en Polstraat Dreumel (zie Verordening beheer en gebruik gemeentelijke begraafplaatsen gemeente West Maas en Waal). Alle overige begraafplaatsen behoren bij de desbetreffende kerkgenootschappen.
Dit geldt ook voor de begraafplaats Kerkpad, deze behoort bij de kerk van de Protestantse gemeente West Maas en Waal. De kerkrentmeesters hebben de heer van der Giesen reeds medegedeeld niet mee te willen werken aan het verzoek tot plaatsen van het monument op de begraafplaats.
Gemeente West Maas en Waal kan daar verder niets in betekenen.
Gemeente West Maas en Waal is inderdaad eigenaar van de toren en ondergrond van de toren. Het is een rijksmonument. Voor zover het verzoek zich zou uitstrekken tot plaatsing/ bevestiging van een gedenkplaat of iets dergelijks aan de toren is dat gelet op de status van de toren waarschijnlijk niet wenselijk (nog los van de problematiek ten aanzien van de in dat geval mogelijk benodigde (omgevings)vergunning).
Kortom, ik kan helaas hierin niets voor je betekenen. Sorry! Met vriendelijke groeten, A.H.M. (Ton) de Vree.
Je zou dan kunnen veronderstellen dat dit dan het definitieve einde betekent van mijn aspiraties, die nog steeds dat monument als ultiem doel nastreven. Weliswaar wordt dit bericht afgesloten met een melding die weinig aan duidelijkheid ontbeert, maar ...
... Vergunningen zijn er niet om nooit verleend te worden en dus, vermits beantwoord kan worden aan de eisen die een vergunning stelt, zie ik vooralsnog geen reden om me er klakkeloos bij neer te leggen dat het mogelijk een probleem zou kunnen worden om een benodigde (omgevings)-vergunning te proberen te verkrijgen. Wat is trouwens een omgevingsvergunning?
Wikipedia verklaart: De omgevingsvergunning werd in Nederland op 1 oktober 2010 ingevoerd ter vervanging van de verschillende vergunningen voor wonen, ruimte en milieu. Dit waren onder andere de bouwvergunning, milieuvergunning, gebruiksvergunning, aanlegvergunning, sloopvergunning en de kapvergunning.
Internet stelt een ieder zowaar ook in staat om middels een online 'vergunningcheck' zelf na te gaan of een vergunning vereist is. Ga ik even uitproberen.
Nou, weten we dat -luttel half uurtje later- ook weer. Overigens, slechts dàt er een vergunning aangevraagd moet worden, maar niet aan welke voorwaarden voldaan zou moeten worden om die ook daadwerkelijk verleend te krijgen. Desondanks toch een stevige poging waard om daar eens een gemeentehuis loket voor te bezoeken.
De Gemeente West Maas en Waal stelt expliciet niet dat ze het plaatsen van een monument niet toestaan. Ze werpt slechts bezwaren op, die mijns inziens zeker niet onoverkomelijk zijn. Het monument hoeft uiteraard niet persé aan de toren vast gemaakt te worden, dat zou ook goed mogelijk zijn op een stalen frame en palen. En stel het zou lukken om een vergunning te verkrijgen en er worden daaropvolgend nog -waarschijnlijk- tig hindernissen overwonnen, omdat het voor een goeie zaak is, dan zou het zomaar kunnen dat ooit ...
Stand van zaken op 18 oktober 2016. Ik heb antwoord gekregen op mijn herhaalde verzoek om een reactie. De kerkrentmeesters hebben inderdaad een vergadering gehad en mijn memoriamonument-voorstel besproken. Ik laat u 1-op-1 de quote-unquote reactie lezen van een van de kerkrentmeesters:
'Inderdaad vergadering gehad. Ook uw voorstel besproken. Als kerk(rentmeesters) hebben wij niet de behoeft om een dergelijk monument op te gaan richtten. De begraafplaats is al een monument op zich en voor mensen die de behoefte hebben om overledenen te herdenken of een plek zoeken waar ze dat kunnen doen is dat bij uitstek de/een begraafplaats. Dus van onze kant hoeft u verder geen actie te verwachten.'
Ik zou hier vier of vijf bladzijden lang op kunnen reageren en dat zou weliswaar uiting geven aan mijn gevoel van grote teleurstelling, maar niets veranderen aan de opinie van de kerkrentmeesters, die, moet ik toegeven, hierin vooralsnog het laatste woord hebben. Het valt me bar tegen, omdat het een al erg lang gekoesterde wens is, die plots niet in vervulling gaat. Gelukkig voor al die mensen die kerkhoven en begraafplaatsen kunnen bezoeken waar wèl monumenten ter nagedachtenis werden opgericht voor alle overledenen, juist ook voor diegenen die niet meer 'zichtbaar' zijn, door middel van een nog bestaand grafmonument. De Geruimden!
Best heel erg jammer.
Stand van zaken op 10 september 2016. Na er alweer een tweetal weken op gewacht en gehoopt te hebben, ga ik toch maar weer op deze plek weer geven dat ik nog steeds geen enkele reactie heb verkregen van de Scriba van de Protestantse Gemeente te West Maas en Waal, noch van de kerkmeesters. Nu is de scriba wat buiten de kerk een secretaris wordt genoemd en als zodanig slechts openbaart wat de kerkmeesters naar buiten gebracht willen hebben. Dus geen reactie van de scriba betekent tegelijkertijd dat de kerkrentmeesters kennelijk -nog- geen reactie willen sturen.
Op 28 augustus 2016 schreef ik wederom een mail naar de scriba en opperde de mogelijkheid om, in plaats van alsmaar onpersoonlijke mails, een ontmoeting te hebben met hem en eventueel de kerkrentmeesters, opdat we elkaar zouden kunnen leren kennen. Ik heb nog nooit iemand van hen in persoon mogen ontmoeten en voor zover mij bekend kennen zij mij ook niet. Een prima gelegenheid dus, als zo een ontmoeting tot stand zou kunnen komen, om gedachten uit te wisselen en om, mocht dat nodig zijn, direct te kunnen reageren gedurende de wederzijde gesprekken. Mij leek en lijkt dit een heel goed en nuttig alternatief om nader tot elkaar te komen dan nu het geval is.
Ook op deze laatste mail van 28 augustus 2016 ... nog geen directe reactie. Afgezien van een geautomatiseerd soort 'Out Of The Office' mail, waarin me wordt gemeld dat Dhr. Wolter Stroomberg, Aannemersbedrijf Vamele, niet kan reageren, vanwege het feit dat wegens de vakantie het bedrijf gesloten is van 08-08-2016 tot 29-08-2016. Ik heb Dhr. W. Stroomberg op 09-09-2016 een mail gezonden met de vraag of een reactie 'in the making' is, waarop hij me per 10-09-2016 laat weten dat de kerkrentmeesters eind september -dit jaar, ga ik vanuit- een vergadering hebben, de eerste na het zomerreces, en hij me daarna een reactie zal toesturen. Maar zijn mail is natuurlijk al een reactie en ik ben daar erg blij mee!
Stand van zaken op 30 juli 2016. Er zal géén 'appje' voor bestaan, op internet ... om het aantal dagen aan te geven tussen twee data. In dit geval niet zo'n geweldige prestatie, want dat zou je nog wel, ooit een lagere school opleiding genoten hebbend waarbij je nog goed leerde tellen en rekenen, zelf uit kunnen puzzelen. Maar veel meer van belang en gemak als je bijvoorbeeld wilt weten hoeveel dagen, maanden of jaren er verlopen zijn tussen het overlijden van een persoon in een lang vervlogen eeuw en nu.
Deze keer heb ik er toch gebruik van gemaakt om te -laten- bepalen hoe lang het inmiddels geleden is dat ik onderstaand Memoriamonument-voorstel voorlegde aan de beleidsvoerders van de protestantse gemeente in West Maas en Waal. De berekening begint op 1 mei omdat ik, vanaf 25 april 2016, uiteraard wel een 'paar' dagen bezig ben geweest met het op deze site zetten van alle naar mijn mening relevante gegevens en informatie.
Een ruim viertal weken geleden alweer, op 25 juni 2016, heb ik de heren rentmeesters en de scriba (secretaris) van de protestantse gemeente een vriendelijke digitale brief toe gezonden met de niet minder vriendelijke vraag of het mogelijk zou zijn om een reactie te krijgen op mijn, met buitengewoon veel zorg samen gestelde, voorstel voor de oprichting van een monument op het kerkhof ter nagedachtenis aan alle overledenen -bestaand en inmiddels geruimd- op het kerkhof aan het Kerkpad te Dreumel.
Ik kan me steeds chronischer niet aan de emotie onttrekken dat het me hogelijk verbaasd dat ik geen reactie krijg en neig, onverbiddelijk lijkt het wel, tot de gedachte dat het wel eens zo zou kunnen zijn dat ik daar nooit meer een antwoord op zal krijgen.
Niet alleen krijg ik -tot nu toe althans- geen snipper inhoudelijke reactie. Maar ook geen bericht waaróm er geen reactie komt of waarom het tot langer dan verwacht zou kunnen duren eer een reactie geopenbaard kan worden, omdat er mogelijk nog uitgebreid over overlegd wordt. En ook zelfs geen bericht waarom 'ze' er niet/nooit op gaan of willen reageren.
Ik houd u op de hoogte, voor zover je al van enige hoogte kunt spreken!
Begin van het originele verhaal: 25 april 2016: Taalfanatici onder u zouden al direct in opwinding kunnen geraken, omdat je memoriam-monument onder normale grammaticale omstandigheden uiteraard met twee m-men zou behoren te schrijven. Maar in een wereld die zich met een zodanige digitale vaart ontwikkelt dat je je af en toe, of vaak, of altijd al, afvraagt of het niet 'iets' te snel gaat, worden de meest uitzonderlijke woorden en begrippen bij en aan elkaar gefantaseerd en de openbaarheid in geslingerd, om de gunst van de potentiële lezer/klant/afnemer maar te kunnen winnen. Ik beken dat ik ook sporadisch wel eens LOL gebruik, sinds ik -sedert onlangs pas overigens- weet dat het niet altijd meer 1-op-1 het oeroude Nederlandse woord 'lol', in de zin van plezier hebben, betekent, maar hardop lachen, vrij vertaald uit het Engels. Ook niet onplezierig, overigens.
De afkorting ASAP is al langer tot ons landelijk taalgebruik door gedrongen en wordt aangewend als je iets zo snel mogelijk gedaan wilt hebben of, mocht het van een ander aan jouw adres gericht zijn, dat jezelf iets zo snel mogelijk (As Soon As Possible) moet uitvoeren.
Een kort kijkje op internet, waar ik specifiek gevraagd heb om afkortingen te laten zien waarvan veel gebruik wordt gemaakt op de sociale media, toont er een aantal waarvan ik het bestaan -uiteraard- nog niet kende. En overigens ook niet hoef te kennen, omdat ik nog in bijna alle teksten, die ik voort breng, de moeite zónder enige moeite op kan brengen om volledige woorden en zinnen te gebruiken.
Nuttig, hoor, die gebruikte sociale media afkortingen. De afkorting voor het woord 'zeker' is blijkbaar 'cker'. Hoe verzin je het !
De afkorting voor 'Ik zie je later', is blijkbaar 'CYA'. Dat verzin je toch niet !! (See (Cee?) You Afterwards ??)
De afkorting voor 'Ik lach me dood' (figuurlijk, neem ik aan) is blijkbaar 'XD'. Goed verzonnen, zeg!
Toch, in dit hele specifieke geval, als onderwerp van dit verhaal, eigen ik me de zo geroemde dichterlijke vrijheid toe om het woord 'memoriamonument' zó te schrijven als ik gedaan heb. Ik kan me ook niet blijvend aan de indruk onttrekken dat het woord nog in het geheel niet bestaat, dus vind ik het hier mogelijk wel ter plekke uit. Met de vrijheid van een uitvinder om het zo te benoemen als het hem moge behagen.
Ter zake. Zoals ik al enige keren eerder heb vermeld op deze website, bezoek ik geregeld het protestantse kerkhof en ken dit inmiddels van haver tot gort, meen ik te mogen beweren. Het geweldige toeval wil echter dat ik zeer onlangs, eigenlijk zelfs gisteren pas, een kennis bezocht, die me in het bezit stelde van een boekje, dat ik nog niet eerder had gezien. Het boekwerkje werd gepubliceerd ter gelegenheid van 100 jaar parochiewerk in Dreumel. Mogelijk dat velen van u dit boekje al eens eerder gezien hebben en dan heeft u ook de mooie foto, in datzelfde boekwerkje, gezien van de Nederlands Hervormde, nu Protestantse, kerk aan het Kerkpad te Dreumel. Omdat ik dit boekje nog nooit gezien had, en ook die specifieke foto nog niet eerder via andere kanalen onder ogen had gekregen, doet het me groot genoegen u beide onderstaande afbeeldingen te kunnen laten zien. Met dank een Wim Boumans te Ede.
Op de foto rechts is nog een deel van de grafmonumenten van de familie Numans te zien, onderaan, even links van het midden. Zó heeft het er rond de toren dus ook ooit eens uit gezien, maar lang voor mijn tijd. De consistoriekamers bestaan niet meer en de begroeiing is ook aanmerkelijk veranderd. Onderstaand nog een afbeelding, mij lijkt het van tussen toen en nu, maar dichter bij toen dan bij nu, inclusief nog de -verkleinde?- consistorieruimte. Helaas kan ik er geen jaartal aan verbinden.
Dat tot nu toe al gezegd hebbende, heb ik me in de afgelopen jaren, sinds ook mijn vrouw en moeder van onze drie kinderen daar in 2008 werd begraven, nogal ingespannen om zo mogelijk 'alle' informatie zo ver als maar mogelijk boven water te tillen, van de overige overleden en aldaar begraven personen. In andere verhalen op deze website bericht ik daar uitgebreider over en doe dat per individu, die op dit kerkhof werd begraven vanaf 1870. Ik verwijs u erg graag naar al die andere verhalen, waarvan de titels allemaal met 'PROT-KERKHOF' beginnen, afgezien van de daar nog aan voorafgaande maand/jaar vermelding, waarin het verhaal werd gecomponeerd en op deze site werd geplaatst.
Dus dàt was een erg belangrijk streven, waar ik, voor zover ik daar zelf over mag oordelen, tot nu toe aardig in geslaagd ben. Toch waren en zijn er nog wel een paar andere hete hangijzers, die het licht der openbaarheid nog niet hebben kunnen weer staan. ... Tot nu toe, want ik wil bij deze ongelofelijk graag een voorstel lanceren, dat al vele jaren suddert en borrelt en slechts heel langzaam tot een openbaar te maken, verantwoord en volwaardig en met name in mijn beleving, levensvatbaar voorstel heeft uit kunnen groeien.
Al bezig zijnde met het verzamelen van gegevens over al deze overleden personen, werd het natuurlijk al weer heel snel duidelijk dat je steeds meer informatie kunt vinden van en over steeds recenter overleden personen. Uiteraard een bekend fenomeen, waar ook iedere stamboomonderzoeker -wat ik overigens niet ben- mee te maken krijgt. Hoe dieper je graaft, hoe moeilijker het wordt en is om nog iets nuttigs te kunnen vinden. En op een gegeven moment heeft het zelfs geen toegevoegde waarde meer om alsmaar verder te graven. Je bent als het ware in onledige gebieden aan het graven, waar niets van enigerlei waarde nog te vinden is, al graaf je nóg jaren door.
Dat stadium bereik je op alle mogelijke momenten en dat moment varieert natuurlijk weer voor elk individu. Al naar gelang, toch weer, of de persoon in kwestie wel of niet in de publieke belangstelling heeft gestaan, of juist niet en gewoon zijn of haar ding heeft gedaan tussen geboorte en overlijden. En zou ik de stelling nog best wel durven aangaan dat een 'onbekende' overledene mogelijk wel meer recht zou kunnen doen gelden op bekend(er)heid dan de al wel bekende(re) persoon. Die wel burgemeester werd, of dokter, maar die niet hun zowat complete levensduren tot op het botmerg in het zweet huns aanschijns hebben hoeven te werken om zichzelf en hun gezinnen alle, hun gegeven, jaren door te helpen.
Gelukkig, zo lang als er nog ...
... grafmonumenten aanwezig zijn, hebben mogelijke bezoekers van dit kerkhof nog enige informatiebronnen waarmee ze zich tenminste nog een beetje een summier beeld kunnen vormen van een overleden persoon. Hoe hij of zij heette ... hoe lang hij of zij geleefd heeft ... dus hoe oud zij of hij heeft mogen worden ... waar ze geboren werden en zijn overleden ... en welke rol -vader, moeder, broer, zus ...- ze gespeeld hebben in de levens van hun nabestaanden. Overleden personen zouden op die manier nog een heel klein beetje emoties los kunnen weken, waarvan de heftigheid bij een bezoeker natuurlijk af hangt van welke relatie die bezoeker met de overledene heeft. Hàd, moet ik mogelijk wel terechter zeggen en schrijven.
Maar zelfs bij bezoekers die alleen maar bezoeken en geen enkele relatie hebben met welke overledene dan ook, kan een grafmonument-opschrift over de overledene enige emotie op blijven wekken. Zelfs met die enkele letters, waarmee het grafmonument toch prominent aan geeft wie de overledene was en is geweest. Niet gering, als je af weegt dat enkele overleden personen daar al 145 jaar geleden ter aarde werden besteld, maar waar nog steeds een grafmonument van overeind staat, waar deze informatie voor 'altijd' in het beton staat uit gebeiteld. Deze overleden personen verliezen zo hun identiteit aldoor niet compleet.
Maar als het graf van een overledene nu nooit van een grafmonument werd voorzien? Bij gebrek aan financiën ... of er de noodzaak niet van werd onderkend, omdat nabestaanden toch wel wisten waar de overledene was begraven en wie hij of zij is/was... of omdat het immers niet wettelijk verplicht is een graf te voorzien van een grafmonument.
Of omdat een graf weliswaar ooit door een grafmonument werd gesierd, maar dat graf werd op den duur voorgoed geruimd? Wat dan?
Waar blijft dan die identiteit, die voor een overleden persoon nog enigszins werd en bleef gewaarborgd door de aanwezigheid van een van tekst voorzien grafmonument? Weliswaar zal een overleden persoon uiteraard niet, even snel als het ruimen van een graf, vergeten worden in de herinneringen van dierbare nabestaanden. Maar met het verwijderen of ruimen van een grafmonument wordt niet slechts een plek geschapen voor een nieuw te begraven persoon, maar verliest een daar al heel lang begraven overledene plots zijn of haar complete zichtbare identiteit, tegelijkertijd met het verwijderen van het te ruimen grafmonument.
Mogelijk dat botresten dan nog in een 'knekelput' worden verzameld en bijeen gebracht. Maar voor zover mij bekend heeft dit kerkhof geen knekelput. Een andere -op dit kerkhof gebezigde- methode is dat de eventueel nog aanwezige stoffelijke resten in het graf worden gelaten en onder een nieuw te begraven persoon worden her-begraven.
De scriba van de protestantse kerk laat me des gevraagd hierover in 2015 het navolgende weten:
* Bij ruiming van een graf wordt de gedenksteen verwijderd.
* De menselijke resten blijven in het graf. Als het graf weer gebruikt wordt voor een begraving zullen de resten die gevonden worden onder in het graf geplaatst worden.
* Graf kan in theorie oneindig verlengt vaak worden, als het graf/gedenksteen goed onderhouden wordt.
* Als een ruiming op handen is zal contact gezocht worden met de grafrecht-eigenaar, als deze bekent is. Als deze niet bekent is, zal met een bordje bij het graf, gedurende 1 jaar, bekent gemaakt worden, dat ruiming op handen is. Tegenwoordig kan ook gebruik gemaakt worden internet.
* Voor zover ik weet is er geen knekelput aanwezig of aanwezig geweest op de begraafplaats.
Maar die herkenbare identiteit van de eerst begravene is weg. Voorgoed. Voor atijd. En dat is best lang.
Daar is echter wel een prachtige oplossing voor. Met die oplossing loop ik al jaren rond en kon alsmaar geen grip krijgen op een mogelijke praktische toepassing voor hetgeen in mijn gedachten had post gevat. Je weet dat er best iets aan gedaan zou kunnen worden, maar je kan maar telkens niets goed bedenken wat in de praktijk brengt wat je voelt.
Toen attendeerde Wilma van Oss, waarvoor veel dank, me medio 2015 op een krantenbericht, dat eerder dat jaar al in (de krant) De Gelderlander was verschenen. Ik heb het destijds direct opgezocht en er waren wel meer berichten over verschenen.
Ik heb die begraafplaats twee keer bezocht. De tweede keer was voornamelijk nodig omdat ik de eerste keer het herdenkingsmonument niet had kunnen vinden. De hele begraafplaats rond gelopen, maar toen niet gevonden. Na me beter te hebben laten voorlichten, is het de tweede keer daadwerkelijk gelukt. Eerst een paar impressies van die echt hele mooie, goed verzorgde begraafplaats.
En daar vond ik tijdens mijn tweede bezoek op 5 april 2015 het monument ter nagedachtenis aan verdwenen graven en personen. Voorafgaand aan het vinden ervan, had ik me er een idee over gevormd hoe het eruit zou kunnen zien. Weliswaar bleken mijn idee daarover en wat ik daar aantrof, niet geheel met elkaar overeen te stemmen, maar ik heb het lang op me in laten werken, op een hele stille begraafplaats, zittend op dat bankje, in een mager zonnetje, en heb er gaandezittend veel waardering voor kunnen ontwikkelen.
Een uurtje contempleren in m'n uppie op een bankje op de erg rustige begraafplaats in Ede.
In Oost-Souburg, nabij Vlissingen, werd op 31 augustus 2007 ook een soortgelijk monument onthuld, speciaal voor niet meer bestaande graven en grafmonumenten. In zeer prijzenswaardige tegenstelling met het monument in Ede, hier mèt vermelding van alle individuele namen.
En als je maar lang genoeg zoekt, dan zijn er nog wel een aantal andere kerkhoven en begraafplaatsen in Nederland te traceren waar monumenten werden geplaatst, ter nagedachtenis aan hen wier grafmonumenten werden geruimd of die er zelfs mogelijk nooit eentje bezaten.
Het kan ook gebeuren dat er een monument wordt geplaatst bij een knekel-put, waar eventuele botresten, nog aangetroffen in geruimde graven, bij elkaar verzameld worden. Andere vormen van monumenten zijn te vinden op massagraven van slachtoffers van bijvoorbeeld wereldoorlogen en natuurrampen. Deze Ossuaria (Knekelputten) worden voorzien van prachtige monumenten. Een willekeurige selectie.
Het zou me zeker niet verbazen als u nog nooit gehoord heeft van het Koningin Wilhelmina Bos.
Bron: http://www.wilhelminabos.nl/wilhelmina.html :
Een monument
"Een ere-monument voor mensen die aan kanker zijn overleden." Zo beschreef een bezoeker de Gedenkplek in het Koningin Wilhelminabos. Op deze Gedenkplek staan glaspanelen met namen van dierbaren die aan kanker zijn overleden. Namen die de herinnering levend houden.
Rondom de Gedenkplek vormt zich nu een bos. Dat bos symboliseert het leven. Het groeit, biedt beschutting, sterft af en geeft daarmee leven door. Het bos biedt ook rust en ruimte voor onze herinneringen, voor vreugde, voor verdriet.
Onder 'Aanmelden' staat hoe u een naam kunt laten aanbrengen op de Gedenkplek. Ook kunt u meer lezen over de actie 'Bomen voor het leven', bedoeld voor de realisatie van het Koningin Wilhelminabos.
Ontstaan
Het Koningin Wilhelminabos herbergt inmiddels namen van duizenden mensen. Elke naam op een glaspaneel bij de Gedenkplek is een klein monumentje. Een monumentje voor iemand die een ongelijke strijd verloren heeft. Maar ook voor iemand die anderen zo dierbaar was, dat zij de herinnering aan hem of haar op deze manier willen levend houden.
Een monument niet ontstaan om geruimde graven en grafmonumenten te herdenken, maar wel een prachtig en uniek monument ter herdenking van overleden personen. Op een groot aantal hectares nabij Dronten, werd dit bos aan gelegd. Glazen panelen werden daar geplaatst met daarin gegraveerd alle namen van degenen die slachtoffer werden van kanker en wier nabestaanden deel hebben genomen aan de jaarlijks terug kerende Bomen Plantdag.
De aller-laatste Boom Plantdag was overigens in 2015, aangezien het bos blijkbaar vol is en er geen ruimte is om er meer te kunnen planten. Persoonlijk vind ik dat heel erg jammer, aangezien deze plek blijkbaar aan een zeer grote behoefte voldeed. De behoefte om iemand ook op deze manier en daar te kunnen herdenken. Door de permanente naam van een overledene, die werd gegraveerd in een rechtopstaand glazen paneel. En, naar eigen keus, het planten van een boom. Een boom die hemelwaarts groeit. Ik ben niet gelovig, maar je ontkomt nauwelijks, en dat wil je ook eigenlijk niet eens, aan de grote en beladen symboliek die tijdens de gebeurtenissen op al die Boom Plantdagen aanwezig is. Allemaal en veel mensen die op zo'n Boom Plantdag tezamen komen, omdat ze met z'n allen iets gemeen hebben en in gemeenschap allen herdenken.
In 2009 hebben onze kinderen en ik een boom geplant voor Ons Mam en elk jaar ben ik daar te vinden tijdens mijn eigen geheel privé herdenkinkje. Zó vroeg dat ik er altijd compleet alleen ben en dat is ook waar mijn grote voorkeur naar uit gaat. De laatste mistrestanten hangen dan meestal nog boven de sloten ...
Na een klein stukje lopen vanaf een parkeerplaats, kom je dan op de plek waar in grote cirkels allemaal glazen panelen staan, met daarop alle namen.
Ik maak die best lange reis elk jaar weer, omdat ik het een echte gedenkplek vind. Vèr van waar Ons Mam ooit werd geboren (Amsterdam). Vèr van waar ze in haar hele veel te korte leven allemaal heeft gewoond. Vèr van waar we zijn getrouwd. Vèr van waar haar kinderen werden geboren en vèr van waar ze is overleden en begraven.
Maar een unieke, geheel indrukwekkende, gedenkplek met een uitzonderlijk hoog herdenkingsgehalte, waar ik vrijwel alles voor aan de kant zet, om er elk jaar weer naartoe te kunnen en even te zijn. Comtempleren wederom.
En nu heb ik al enige tijd geleden het plan opgevat en inmiddels zelfs uit gewerkt, (om een voorstel voor te leggen aan de bewindvoerders van dit kerkhof (Gemeente West Maas en Waal en Protestante Gemeente)) om een memoriamonument te bedenken en eventueel te realiseren op het kerkhof in Dreumel. Ik heb er lang en breed en zelfs diep over nagedacht wat eventueel een passend herdenkingsmonument zou kunnen zijn. Er zijn zoveel mogelijkheden waar je uit zou kunnen kiezen.
Maar uiteindelijk ben ik tot de -voorlopige- slotsom gekomen dat het in ieder geval moet voldoen aan een mijns inziens erg belangrijke eis, namelijk kenbaar maken welke personen er op dit kerkhof in alle jaren vanaf 1780 werden begraven. En welke werden geruimd. Maar het zou ook een monument moeten zijn dat een soort weerspiegeling is van de Dreumelse mens. Niet met al teveel tierelantijntjes, niet teveel pracht en praal, maar duidelijk en recht door zee.
Om aan mijn eigen wensen ten aanzien van dat memoriamonument te kunnen voldoen, vond ik het noodzakelijk om in de allereerste plaats, voor zover mogelijk, over alle geboorte- en overlijdensdata van alle overleden personen te kunnen beschikken. Uiteraard zou je een en ander op een later moment ook nog wel, eventueel met assistentie van anderen, in kunnen vullen. Maar ik wilde dat voor zover en -lang mogelijk zèlf uitzoeken voor ik ook maar over verdere, en niet het minst welke, stappen zou kunnen gaan nadenken. En zo geschiede.
Om het programma, dat ik gebruikt heb om alles in samen te vatten, ook al gedurende alle en zeer lang geduurd hebbende digitale voorbereidingen, toch al een passende achtergrond te geven, heb ik gekozen voor de onderstaande achtergrond. Mijn geheel eigen keus, en het presentatieprogramma waar ik alles in heb samen gebracht, was slechts bedoeld om een 'doek' te creëren waar ik alles verder op kon uitwerken. Welke achtergrond was en is nauwelijks van enig werkelijk belang, maar ik vond het toch belangrijk om direct vanaf het begin iets in mijn ogen 'passends' te gebruiken.
Ik heb, toen ik met dit langzaam op stoom komende plan begon, eerst alle namen van de overleden personen erin verwerkt met de op dat moment mij bekende data van geboorte en overlijden. Van een aantal personen was dat niet moeilijk, want die data werden al duidelijk aan gegeven op een aantal grafmonumenten. Niet op allemaal trouwens en ik wilde ook wel erg graag exacter weten wààr elk persoon was geboren en waar overleden. Dàt wordt al minder vaker op een grafmonument geduid. Op de vier willekeurig gekozen grafmonumenten eerder in dit verhaal, wordt nota bene slechts op één van de vier geboorte- en plaats van overlijden aan gegeven.
Van best wel een aanzienlijk aantal personen had ik al deze gegevens al -verzameld-, maar naarmate je steeds meer beperkingen ontmoet vanwege de reikwijdte van de digitaal beschikbare akten, ben je uiteindelijk genoodzaakt om je toevlucht te nemen tot andere wegen dan de gebaande. Ik wil u eerst een afbeelding laten zien van de eerste pagina van het programma waar ik deze gegevens in verwerkt heb. Ik maakte tijdens al de voorbereidingen en verwerkingen binnen dit programma (Ja hoor, het is weer een Kracht Punt!) nog gebruik van 'de Nederlands Hervormde Begraafplaats' in plaats van 'het Protestantse Kerkhof'. Maar probeer het me niet te zeer euvel te duiden. Ik ben begin 2015 met deze activiteit gestart en toen was dat in mijn beleving nog de juiste benaming.
Hieronder een door uzelf, mocht u dat willen, te activeren voorstellinkje.
Dat was dus de eerste bladzijde, die ik vrij gemakkelijk van data kon voorzien. En na gering speurwerk ook van alle geboorte- en overlijdensplaatsen. U ziet/zag, rechts op de eerste bladzijde, dat ook deze presentatie begint met het allereerste grafnummer, hetgeen, naarmate het bladzijde nummer stijgt, mee oploopt, volgens de gebruikte nummering van de begrafenissen in het kerkelijk register.
Nog een paar bladzijden dan ...
Wellichtt is het u op gevallen dat een aantal regels, slechts 2 op de laatste bladzijde van deze korte hier direct boven getoonde reeks, geel waren gekleurd. Met die kleur wil ik aangeven dat van die overleden personen het grafmonument nog op het kerkhof aanwezig is. U zult dat eventueel, als u de 'PROT-KERKHOF"-verhalen bekijkt, daar ook tegen zijn gekomen. Op de eerste en bovenste afbeelding van elk van die verhalen wordt specifiek aan gegeven dat er géén grafmonument meer bestaat, als dat het geval is. Bij de verhalen in die 'PROT-KERKHOF'-serie wordt dat uiteraard dan niet weer gegeven als de tekst op bovenstaande bladzijden geel is.
En toen begon het gaandeweg toch steeds minder eenvoudig te worden om alle gewenste data en informatie compleet te krijgen. Ik wilde eigenlijk geen concessies doen om toch vooral te willen voorkomen dat je van een aantal personen 'dan maar niet' alle informatie kunt samen brengen. Een grote uitkomst bleek toen het Centraal Bureau voor de Genealogie te zijn. Zij bezitten en beheren, zoals ze ook op hun site melden, persoonskaarten.
Je behoort die schriftelijk aan te vragen en hoe schijnbaar niet van deze tijd, bedoel ik dan ook ècht schriftelijk en niet digitaal. Met de hand geschreven en ingevulde aanvragen, met de hand in een ware enveloppe doen, met de hand het adres van het CBG erop schrijven en van een zelf nat gelikte postzegel voorzien. Voor de goede orde heb ik de familienamen op onderstaande aanvraagformulieren onzichtbaar gemaakt. Maar het idee achter deze aanvragen moge duidelijk zijn. Overigens rekent het CBG een bedrag per aanvraag. Dus als je, zoals op deze formulieren (en ik heb er wel méér dan 2 verzonden!), zoveel informatie aanvraagt, dan wordt dat bedrag per familienaam gerekend. Tel uit je winst ... maar dan krijg je ook wel degelijk de gevraagde informatie, weliswaar een maand of langer later, retour. Geduld is een schone zaak ...
(Een kopie van) Persoonskaarten krijg je dan retour, voor zover het CBG daar althans over beschikt. En dat was gelukkig in de allermeeste gevallen zo, voor de door mij aangevraagde gegevens. Met name over geboorteplaatsen en plaatsen van overlijden. Ik wil graag zo'n persoonskaart laten zien en kan er dan -vanwege de volledigheid- niet omheen om toch een paar familienamen wèl te laten zien.
Op de voorzijde staan alle gegevens van de persoon, waar ik inlichtingen over heb aangevraagd, in dit geval Hendrik Cornelis Vink. Op de achterzijde (links-onder op de afbeelding) worden eigen- en stiefkinderen vermeld, voor zover aanwezig. De drie genoemde kinderen werden allen in Duisburg geboren, en daar heb ik geen gegevens van. Hetgeen geen onoverkomelijk probleem is, aangezien niet zij, maar zowel Hendrik Cornelis Vink alsook Gertrude Luise Regine Fellenberg op het protestantse kerkhof werden begraven.
Ik heb al eerder aan deze twee personen gerefereerd, in het verhaal over Dreumelnaren en Dreumelnaressen in Beeld. Als u op het kleine plaatje hieronder klikt wordt u door gelinkt (blijft een rare vernederlandsing van het Engelse woord) naar dat verhaal. Niet alleen had ik nu deze CBG-informatie in handen, maar van beiden had ik al in een veel eerder stadium fantàstisch mooie foto's gekregen van nabestaanden.
Ik weet natuurlijk niet hoe uw emoties met u op de loop gaan, nu er toch zoveel en steeds meer informatie bekend werd over deze twee personen. En over veel overige overledenen idem dito! Wellicht gebeurt er totaal niets met uw emoties, maar kunt u het toch geweldig vinden dat hetgeen waar mijn zoektochten als sinds 2008 op gericht zijn, namelijk zoveel mogelijk gegevens proberen te achterhalen van overleden personen, in dit geval ruimschoots is en zijn geslaagd. En gelukkig niet slechts in dit geval, maar in min of meerdere mate voor best heel veel personen, waar ik aanvankelijk -veel/alle- informatie over ontbeerde. Een paar honderd euri verder en gelukkig een aanzienlijk aantal maanden minder, kon ik telkens mijn ontbrekende gegevens verder aanvullen met de informatie die ik van het CBG ontving. Chapeau voor het CBG !!
Links (boven) de aantekeningen die ik maakte als ik weer gegevens van het CGB had ontvangen en verwerkt. En zo werd het programma, waar ik al deze gegevens in verwerkte, steeds vollediger en ik mag wel zeggen, op een enkeling na, uiteindelijk vrijwel compleet. En had ik de taak die ik mezelf aanvankelijk had opgelegd, bijna geheel kunnen voltooien. A) Data verzamelen, zowel van geboorten als overlijdens, als ook B) de plaatsen te weten komen, waar die beide evenementen zich hadden voltrokken.
Alle data om mijn idee om een memoriamonument te kunnen realiseren, waren nu wel zo'n beetje aanwezig. Maar toen kwam de vraag en vragen wel heel pregnant op borrelen over hoe zo een monument er dan in de praktijk eigenlijk uit zou moeten zien? Wat is realistisch ? Wat is haal- en betaalbaar ? Waar zou het moeten staan of opgehangen worden? Welke voorwaarden zou je moeten hanteren bij het presenteren van personen in relatie tot dit monument? Hoe uitgebreid wil je iets presenteren, of juist ... hoe kun je zo bondig mogelijk toch de informatie aanreiken waardoor overleden personen en geruimde graven weer een heel klein beetje aan de duisternis kunnen ontsnappen, al is het maar voor luttele momenten in gedachten en emoties van bezoekers en nabestaanden ?
Ik stel me voor ... een plaat natuursteen. Vele soorten, vele keuzes ...
Ik stel me voor ... de perfecte locatie van de natuurstenen plaat om permanent op een muur gemonteerd te worden. Niet in een donker achteraf ... niet binnen in de kerk ... maar goed zichtbaar ... in het oog springend ... bereikbaar voor iedereen ... geen trapjes of opstapjes of drempels ...
Ik stel me voor ... naamplaatjes, die de naam van de overleden persoon vermelden, alsook zowel geboorte- als overlijdensdatum en het grafnummer. En als een naamplaatje wordt verkozen dat groot genoeg is, ook de plaatsen waar de persoon werd geboren en waar hij of zij is overleden.
Ik stel me voor ... een van kleur verschillend naamplaatje voor personen van wie het grafmonument niet meer bestaat en een naamplaatje met een andere 'kleur' (afhankelijk van de soort bewerking die het materiaal heeft ondergaan, waardoor een andere kleur ontstaat) voor de personen, waar het grafmonument nog wèl van aanwezig is op het protestantse kerkhof. Internet leert dat er van hetzelfde type plaatje divers bewerkte/gekleurde uitvoeringen beschikbaar zijn. Dus een duidelijk verschil in naamplaatjes voor al wel of nog niet geruimde grafmonumenten kan zeer eenvoudig gekozen worden.
Die naamplaatjes worden dan voorzien van de gegevens, die ik hierboven heb aan gegeven en in volgorde van de registratie in het kerkelijk register, op de natuurstenen plaat bevestigd. Ik heb daar een afbeelding van geprobeerd samen te stellen en alhoewel het een halve dag configureren heeft gekost, is het me dat geheel de moeite waard en is het mijns inziens nog naar behoren gelukt ook.
Ik stel me voor ... dat het er ongeveer zó uit zou kunnen komen te zien:
De iets donkerder gekleurde naamplaatjes geven aan dat een grafmonument werd geruimd en de lichtere derhalve dat dat nog niet heeft plaats gevonden. Ik merk nog graag op dat de naamplaatjes zoals getoond, slechts een voorbeeld functie hebben en niet de juiste, en niet alle, namen vermelden zoals in de registratie. De afbeelding is niet meer, maar ook zeker niet minder, slechts om aan te geven hoe het memoriamonument er in mijn perceptie, en in het echt, uit zou kunnen zien.
Zou je vervolgens de natuurstenen plaat, mèt de daarop vast geschroefde naamplaatjes, in z'n geheel monteren op de al eerder aangegeven muur van de kerk, dan zou het er ongeveer zo uit kunnen komen te zien.
Een gemoderniseerde plattegrondtekening zou er naast, in een vitrine, gehangen kunnen worden, met daarop vanzelfsprekend de namen van àlle overleden personen, alsook de exacte locaties waar de grafmonumenten en overleden personen waren en zijn. Wellicht is het een gedegen overweging waard om het enkele bankje dat op dit kerkhof -m.i. op een verkeerde plaats- staat, te verplaatsen dicht(er) bij het memoriamonument.
De plattegrondtekening waar ik over beschik, is er eentje die door Wim Verhoeff (ex-beheerder) werd samen gesteld. Hij gaf daarop gelukkig niet alleen de ligging van een elektrische kabel aan, maar met name de graflocaties, door middel van een grafnummer. Deze nummers corresponderen vanzelfsprekend met de kerkelijke registratie.
Niet alleen van alle personen die daadwerkelijk werden begraven, maar ook van personen die nog niet overleden zijn, maar al wel het grafrecht hadden en hebben verworven. Ik ben zelf één van die grafrecht-eigenaren en heb de daarmee gepaard gaande kosten voldaan, voor ooit een plek direct naast mijn vrouw (Grafno. 214; niet zijnde grafno. 203, gereserveerd door een andere familie).
Ik laat u de plattegrond van Wim Verhoeff graag zien. Terzijde zij nog opgemerkt dat na het overlijden van Wim Verhoeff († 2013, zijn graflocatie is direct links van grafno.140) de registratie van overleden personen, als ook het bijwerken van deze plattegrond, voorgoed uit mijn waarneming is verdwenen en deze nu -weer- in handen is van de Protestantse Gemeente.
Het zal overigens geen echt lang betoog vergen om te verduidelijken dat déze plattegrond niet geschikt is om in een openbaar toegankelijke vitrine gepubliceerd te worden. Je zou dan bovendien nog kunnen overwegen om de bestaande grafmonumenten te voorzien van grafnummerplaatjes, zoals zeer te doen gebruikelijk is op andere kerkhoven en begraafplaatsen. Op die manier zouden een geheel nieuw opgezette vitrine-plattegrond èn naamregister èn graf-nummerplaatjes elkaar perfect completeren.
Al met al denk ik met alles wat hierboven wordt verwoord en getoond, mijn voorstel compleet belicht te hebben.
Als mogelijk eerste wil ik erg graag donateur worden, zou dit voorstel ooit op positieve reacties mogen gaan rekenen en er praktische stappen zouden worden ondernomen om, wat gedurende vele maanden, krap-aan twee jaar nu ongeveer, aan mijn brein is ontsproten, om te zetten in een waarlijk memoriamonument. En zouden andere personen en vooral instanties mogelijk ook geënthousiasmeerd kunnen worden om een bijdrage te leveren. De wonderen zijn de wereld nog làng niet uit.
Dàt zou wat zijn !
