Er was ooit een periode gedurende welke mijn gedachten er van overtuigd waren dat rijkdom in zijn algemeenheid zo ongeveer mee groeide met het klimmen der jaren. Niet de jaren van bijvoorbeeld slechts een gemiddeld mensenleven, maar de jaren vanaf ongeveer het bestaan van de mensheid tot zo recent als nu. Dat zijn heel wat jaren. 

Ongelofelijk veel mensen, die daar ernstig voor door geleerd hebben en zich daarna wetenschappers mochten noemen, hebben zich er over gebogen en toen ze weer rechtop kwamen, gelijk overigens ook de mens als 'vroege moderne mens' ooit eens deed, wisten ze te bepalen dat U en ik, wij met z'n allen dus, om en nabij de 200.000 jaar voor christus zijn ontstaan. Dus, zeg, anno nu (2016) 202016 jaartjes geleden. Om en nabij dus.

Vanaf om en nabij de 71.000 (73.016) jaar voor christus begon de exodus uit Afrika, waar we voor zover nu bekend en algemeen aanvaard onze roots hebben, naar alle delen van de aardbol. Best een hele opgaaf ... toen nog niet anders dan te voet. Maar ook dat euveltje hebben we inmiddels oneindig ver achter ons gelaten, met als gevolg een zowat geheel overbevolkte aardkloot.  Wikipedia, u kent het wel, meldt er nog even terzijde bij dat 'De verspreiding van de moderne mens ging snel en had grote ecologische gevolgen door het uitsterven van veel diersoorten.'. 

Dus, recapitulerend, zo dacht ik ooit. Hoe langer de mens heeft bestaan, hoe rijker die zal worden. Weliswaar hield ik er destijds wel direct ernstig rekening mee dat er toch een grens zou zijn aan die rijkdom. Want wat was de noodzaak om, als je eenmaal rijk was, daar nog iets of steeds meer aan toe te willen voegen. Als je je al vrijwel alles kon veroorloven, wat had je hartje dan immers nog meer nodig? 

Voor de goede orde en helder begrip zij hier duidelijk gemaakt dat ik het expliciet over rijkdom van financiële aard heb. Niet over die veel gelukkiger makende rijkdom als je bijvoorbeeld ... je plek in de wereld hebt gevonden ... gelukkig of tenminste tevreden bent met wat je dicht om je heen hebt ... blij bent met wat je hebt in plaats van alsmaar blijft hunkeren naar wat je toch niet kunt vergaren ... gezond bent en er geen pijnlijke redenen zijn om aan te nemen dat dat snel gaat veranderen ... geen of nauwelijks dingen meer doet omdat de goegemeente vindt dat je ze moet doen, maar ze doet of juist nalaat omdat je dat zelf plezierig vindt. Het woordenboek geeft verder nog als definities van Rijkdom ... 'een rijkdom aan gedachten & de rijkdom van Gods liefde'.

En ik heb het ook niet over de 'rijkdom' die de mensheid wellicht zou kunnen gewaar worden als we andere prioriteiten zouden toekennen aan omstandigheden die alleen maar erger lijken te worden, zonder dat er -op tijd- een permanente oplossing voor gevonden wordt. Het Rode Kruis meldt hier wel steeds erg ontnuchterende waarheden over. En wetenschappers zijn het er langzaam wel over eens, voor hoe lang we nog olie kunnen blijven oppompen:

Voor goede opvang zorgen voor de èchte vluchteling, of een voor dit zeer chronische probleem voor iedereen aanvaardbare en blijvende oplossing te zoeken en vooral te vinden voor die ozo recente ontwikkelingen, dat lukt alsmaar niet. Is dat complete emotionele armoede of gewoon te weinig geld? 

Maar we kunnen het ons blijkbaar wel veroorloven om een deeltjesversneller met een lengte van bijna 27 kilometers te bouwen, even boven Genève, waarin we, dat wil zeggen ter zake kundige wetenschappers, deeltjes laten rond gaan. Best snel ook nog. Ze draaien elke seconde 11.245 rondjes door de tunnel. En per seconde botsen ze maar liefst 600 miljoen keer op elkaar. Waaauw!! 

Om het zover te kunnen laten komen, heeft het 'give or take a few' ... € 5 miljard gekost, dat is 5 keer duizend keer één miljoen eurootjes. Maar dan heb je ook wat. 

Een koopwoning staat -Q1/2016- gemiddeld nu te koop voor pakkembeet ... € 225.000. Je zou dan voor € 5.000.000.000 = 22.223 woningen hebben kunnen bouwen en wellicht best wel twee keer zoveel als je ze de helft minder groot maakt.

$ 20.000.000 = € 14.662.000 / € 225.000 = nog eens 66 woningen.

Nee, dus over al die verkozen prioriteiten en die andere meer emotionele rijkdom, daar heb ik het dus niet over. Ik praat over geld, harde duiten, grote bedragen op/in de bank, of waar je het ook denkt veilig op te moeten slaan.     

Ik ben er al geruime tijd, en naarmate ik zelf ouder en steeds iets minder dom denk te zijn geworden, achter gekomen dat rijkdom vrijwel niets te maken heeft met de leeftijd van de mensheid. En ik ben ook al lang geheel doordrongen van het gegeven dat rijkdom in de ruimste zin des woords voor ongelofelijk veel mensen betekent het verzamelen, kosten wat kost, van onbeschrijfelijke hoeveelheden geld. Hoe meer hoe liever en vooral beter, want je weet maar nooit voor welke activiteit je het ineens nodig zou kunnen hebben.

Persoonlijk kan ik niet melden dat ik steenrijk, zelfs niet eens gewoon rijk, zelfs helemaal niet rijk, ben geworden van de noeste arbeid die ik bij zeer uiteenlopende werkgevers heb verricht en waar ik met vaste regelmaat een salaris kreeg uit betaald, geheel conform de meestal fel bevochtte CAO's van de bedrijfstak, waar ik toevallig onder viel. Ik heb het ook gepresteerd om gedurende voor m'n gevoel hele lange perioden werkloos te zijn geweest en dat is ook bepaald geen vetpot. Rijkdom is nooit ons, noch mijn deel geweest en zeker nu en al zeer geruime tijd, heb ik daar volkomen vrede mee. De kinderen zijn vrijwel allemaal uit huis en de inkomsten kunnen de uitgaven goed in balans houden. Wat wil een mens eigenlijk nog meer?

Nou ... dààr gaat dit verhaal nou juist over. En is hierboven zelfs al begonnen. 

Hoe ben ik zo aan dit onderwerp geraakt, zult u zich ongetwijfeld, vanzelfsprekend  en nagelbijtend afvragen. 

Nou, dat heeft een geheel niet aanverwante oorzaak en begint met het tekenwerk dat ooit Abraham de Haen verrichtte en dan specifiek de tekening maakte van de Protestantse kerk aan het Kerkpad in Dreumel. 

Samen met collega tekenaars en/of topografen en/of oudheidkundigen reisde Abraham de Haen, met paarden en wagens en koetsiers, door Nederlands dreven en platte landen en tekenden ze alles wat maar los of vast zat, zodra het van enige topografische waarde werd ingeschat. Overigens zij hier even gemeld dat we het hebben over het begin van de 18e eeuw. De Haen werd even na 1700 geboren.

In diverse boekwerken werden al deze tekeningen gepubliceerd. Op http://www.historischetopografie.nl/dehaen/tekenaar.pdf word gemeld dat 'In 1729 gaf de Amsterdamse uitgever Isaak Tirion het eerste deel van Hedendaagse Historie of Tegenwoordige staat van alle volken uit. Er staan kaarten en enkele topografische tekeningen in. In deel XIII, Gelderland, 1741, staan drie prenten naar tekeningen van De Haen, volgens de vermelding daterend uit resp. 1732, 1736 en 1739'.

Hij, de Haen, wordt verondersteld de kerk in Dreumel te hebben getekend in 1732!

Op http://www.historischetopografie.nl/dehaen/tekenaar.pdf wordt een prangende vraag gesteld. Deze ... 'Heeft De Haen ook voor die andere bekende verzamelaar, Brouërius van Nidek, getekend'? 

Wie is, eigenlijk was, Brouërius van Nidek. Daarover zal in de niet al te verre toekomst ook een uitgebreider verhaal deze website gaan verrijken. De onderzoeken lopen. Maar laat ik hier volstaan met zijn afbeelding en een korte samenvatting van 's mans prestaties. Waaronder vooral genoemd moeten worden de verzamelde werken in 'Belgium Illustratum', maar ook zeker het 'Kabinet van Nederlandsche en Kleefsche Outheden'. 

Mattheus Brouërius van Nidek verzamelde onder andere topografische afbeeldingen en bracht die bijeen in de genoemde boekwerken. Ook verstrekte hij opdrachten aan bekende tekenaars om bepaalde projecten te gaan tekenen, opdat zijn verzameling vollediger en uitgebreider kon worden en zijn. Zo zou het dus best kunnen dat de tekenaar van de Protestantse kerk in Dreumel, Abraham de Haen, in opdracht van Brouërius van Nidek, ook meerdere tekeningen voor hem heeft gemaakt en zo een bijdrage heeft geleverd aan het verzamelde werk.

We naderen langzaam maar zeker de kern van dit verhaal. Het was niet echt heel eenvoudig om afbeeldingen te vinden van al de pracht en praal vast gelegd in de door Brouërius van Nidek verzamelde boekwerken. Op  diverse podia worden al zijn bijeen gebrachte tekeningen, kwa titels maar niet in beeltenis, uitvoerig voor het voetlicht geplaatst en er wordt ook uitvoerig stil gestaan, maar vooral geschreven, over 's mans levensloop en welke invloed hij heeft gehad op de in beeld gebrachte topografie van destijds Nederland.

Toch is het aardig gelukt om desondanks een aantal van deze beeltenissen bijeen te brengen en naarmate je er daar meer van vindt en bekijkt, des te meer kwam en komt dat overweldigende gevoel opborrelen van de kwa omvang amper peilbare tegenstellingen tussen schier ongetemperde rijkdom en de daadwerkelijk bittere armoede, die gedurende heel erg lange tijd elkaars volkomen tegenpolen waren en erg lang ook zijn gebleven. En die wellicht nog niet eens bij lange na over zijn! 

Onderstaand breng ik een aantal van die tegenstellingen in beeld, zonder -al teveel- commentaar. Ik zou nog de opmerking kunnen lanceren dat de topografische tekeningen werden getekend, omdat er nog geen fotografie bestond. En de gefotografeerde ellende werd gefotografeerd, omdat die toen wèl bestond, zowel fotografie als puissante ellende. Met andere woorden, de foto's zijn veel en veel recenter dan de tekeningen, vele -foto's- gemaakt aan en rond het begin van de 20e eeuw zelfs nog. Dat is overigens ook nog maar een luttel eeuwtje geleden.

Tot slot van een verhaal, dat nog lang geen slot heeft en naar alle waarschijnlijkheid, gezien de wereld om ons heen, er voorlopig nog geen zal verwerven ook ...

P.S. De getallen in het linker rijtje zijn aantallen mensen ... uwen en ikken ...