Het gebeurt eigenlijk vrij regelmatig dat er akten of soortgelijke documenten voorbij komen, die op welke wijze dan ook anders zijn dan wat er zo gemiddeld de revu passeert. Meestal is dat dan dè aanleiding om weer een nieuwe verhaal samen te gaan stellen, waar er al een aantal van op deze website staan. Andere opmerkenswaardige, waar nog niet voldoende omringende informatie over bekend is, of waar tot nader order nog geen onderzoek naar werd verricht, ga ik in het vervolg hier vermelden. Een goede herinnering voor mezelf en het is best aangenaam om ook eens iets anders te lezen dan de eigenaardigheden waar de overige verhalen al over verhalen. Dus, bij deze ...
Hermanus Jacobus van der Weerden wordt te Dreumel geboren, op 8 februari 1904. Zijn vader is Albertus van der Weerden en zijn moeder Johanna Catharina Hijster. Geen bekende namen in het Dreumelse. Maar dat mag geen al teveel, noch te lang, verwondering op wekken, want de gemeentelijke secretaris laat gelukkig niet na om op de akte te melden dat deze familie tijdelijk in een woonwagen aan de bandijk verblijft. Onder andere omstandigheden en op andere momenten woont deze familie in het Nijmeegse en zo ook beide getuigen. Jacob en Gerardus Schmidt zijn de getuigen en niet alleen zijn ze dat gemeenschappelijk, maar ze maken ook beide muziek.
Rondreizende woonwagenbewoners die hun inkomsten vergaren door in den lande muziek te produceren tegen vrijwillige bijdragen van toehoorders? Terwijl vader en moeder van der Weerden, hij koopman en zij koopvrouw, druk zijn met ... kopen. Zeer vermoedelijk zijn het af en toe ook verkoopman en verkoopvrouw.
Deze akte werd opgemaakt op 17 januari 1856, maar pas op 17 februari 1875, maar liefst 19 jaar later, werd deze wijziging door gevoerd. Waarin verscholen ligt dat de vader, Gradus Janssen, de gemeentelijke secretaris in Dreumel er in 1856 van heeft weten te overtuigen dat het om een meisje ging, dat hij, èn 'zijne huisvrouw' Theodora Verbruggen, Hendrina wilden noemen.
Hoe kun je als vader aangifte komen doen van de geboorte van een meisje, waarvan je vervolgens opgeeft dat ze Hendrina genoemd zal worden, terwijl … het een jongen is, die Hendricus heet ??!!
Het zou zomaar kunnen dat er een soort permanent kamp was aan de Bandijk, waar diverse woonwagens mogelijk voor langere tijd stonden. Het was dan heel normaal uiteraard dat verse vaders zich bij het Dreumelse gemeentehuis -moesten- melden om aangifte te doen van een nieuwe woonwagenbewoner of -ster. Op deze geboorteakte doet Wilhelmus Antonius Maas aangifte van een dochter Antonia, voort gekomen uit 'zijne huisvrouw' Helena van Dalen. Helena heeft geen beroep, alhoewel ik persoonlijk 'huisvrouw' toch een dag- en ook vaak nachtvullende bezigheid blijf vinden. Wilhelmus Antonius is koopman en de beide getuigen zijn muzikant en scharenslijper. Respectievelijk Jan Peders en Michiel van der Ven, die uit Nijmegen en Weert komen. Maar zich allemaal verzameld lijken te hebben in of rond de woonwagen van meneer Maas. Het zou zomaar kunnen dat nazaten van de toenmalige Bandijk-bewoners Dreumel nooit meer verlaten hebben. Maar wel heel wat betere onderkomens hebben inmiddels.
(04-03-2016) Al weer ijverig bezig met de registratie van alle Dreumelse geboorteakten vanaf 1903 tot en met 1912, die in 2015 digitaal openbaar werden, komt een akte voorbij waarop de Dreumelse Dokter Lubberman zich meldt bij de Dreumelse burgerlijke stand secretaris. Niet om een kind van zichzelf aan te geven, maar een kind van Jan van Lent en Johanna Stensen.
Aanvankelijk las ik slechts de naam Lubberman en veronderstelde dat hij een eigen kind aan kwam geven en zocht derhalve naar het persoonlijke dossier van deze heer Lubberman. En dat bleek er ook wel te zijn, maar niet als alle andere persoonlijke dossiers die melding maken van ouders en kinderen, ieder een eigen dossier met alle relevante gegevens daarin van de individuele persoon.
Nee, het dossier van Dr.Lubberman bevatte andere gegevens. Zoals deze ...
Natuurlijk ben ik al heel lang gewend aan verschrijvingen, met name door secretarissen van burgerlijke standen. Uiteraard niet alleen in Dreumel, maar deze 'dwalingen' vonden overal plaats. Geen wonder. Meestal waren dezelfde secretarissen, verenigd in hun kantoor met aangevers en getuigen die konden schrijven, noch lezen, de enigen die dat wèl konden en ze deden dat naar beste weten en kunnen. Zo Bosch ineens veranderen in Bos, of Jansen in Janssen, of van Kruijsbergen in van Kruisbergen, of van Koolwijk in van Coolwijk.
Maar als vader Lubberman de voornamen van zijn pas geboren zoon moet opgeven, kun je je toch best niet makkelijk voorstellen dat de secretaris Joannes Hendericus op schrijft, terwijl vader Gerhardus Lubberman luttele seconden eerder juist Hendericus Joannes heeft gezegd. Dus vader Lubberman zàl ongetwijfeld ook Joannes Hendericus hebben gezegd. Het is daarom des te frappanter dat in praktisch alle berichtgeving over deze geneesheer de voorletters H.J. worden gebezigd, terwijl het juist J.H. had behoren te zijn, volgens zijn geboorteakte althans. In enkele berichten worden nota bene beide varianten gecombineerd opgeschreven, te weten J.H.H.J.
Geheel terecht worden dan ook op de onderstaande huwelijksafkondiging van Joannes Hendricus en Cornelia Peternella Maria Oorsprong wederom de beide voornamen in gelijke volgorde genoteerd als op zijn geboorteakte. Maar dat is dan ook de aller-enige gelegenheid waarbij dat gebeurt.
Het 'wrede' in dit verhaal is nog niet aan de orde gekomen! Dat komt pas naar voren als we de geboorteakte bekijken van Anna Maria van Lent. Dochter van Jan van Lent en Johanna Stensen. Toch is het Dreumels' geneesheer H.J. Lubberman die de aangifte komt doen.
En dat heeft een trieste reden .... en dààrom is het wreed ...
Jan van Lent overlijdt op 12 januari 1905, 61 dagen voorafgaand aan de geboorte van Anna Maria.
Huwelijken worden door de bank genomen 'altijd' tussen de geboorten en overlijdens in de burgerlijke stand registraties opgenomen, in alle mij bekende registers. Voorafgaand aan de huwelijken zouden dan nog de afkondigingen en aankondigingen kunnen staan, maar dat dan ook slechts in oudere registers, waar alle akten in één register werden geschreven. Heel vroeger werden ze zelfs gewoon achter elkaar geschreven, al naar gelang welke personen voor welke evenementen in hun levens zich vervoegden op en in het gemeentehuis. Zo zag je dan bijvoorbeeld eerst een geboorteakte, direct gevolgd door een overlijdensakte of drie achter elkaar en dan weer plots een huwelijk. Dàt zijn nog eens lastige akten om te vinden!
Maar al redelijk ras kwamen de ambtenaren er achter dat het een héél stuk eenvoudiger was als je aparte registers had voor de verschillende disciplines waar ze ambtelijk mee te maken kregen. En zo ontstonden de individuele registers voor individuele gebeurtenissen. Ook wel makkelijk als je toevallig de taak op je hebt genomen om alles te willen registeren. Kun je lekker doorwerken aan eerst de en alle geboorteakten en daarna de huwelijken en daarna de registers van overlijden. Ik heb geen registratie aangelegd van huwelijksaf- en aankondigingen. Maar dus wel alle huwelijken tot nu digitaal (voor Dreumel tot en met 1932) bekend.
Al routinematig en ijverig bezig met het registreren van al die Dreumelse huwelijken, belandde ik vanzelf in 1903. En op woensdag 18 februari 1903 trouwt Gijsbertus van Toorn met Hendrika Peters. Hij -meerderjarige- zoon van Cornelis van Toorn en Janna Willemina Hommerson en zij -meerderjarige- dochter van Otto Hendriks Peters en Hendrika Heijmeriks.
De huwelijksakte lijkt in eerste instantie een hele gewone te zijn, maar bij nadere bestudering zitten er toch wel enige onregelmatigheden in.
 | Niet heel uitzonderlijk is de opmerking op de akte dat: 'Voorts heeft de Comparante onder eed verklaard dat niettegenstaande de voornaam harer moeder in de overlegde Overlijdensacte van haar vader vermeld staat als Hendrina en dus verschilt met die in hare geboortacte waarin de voornaam Hendrika voorkomt, dit een en dezelfde persoon is'. |
Veel bijzonderder wordt het als het volgende ook op deze huwelijksakte wordt vermeld, hetgeen deel uit maakt van de huwelijkse bijlagen. De gebruikelijke bijlagen worden vermeld, zoals uittreksels uit geboortregisters van het aanstaande bruidspaar, een extract van overlijden voor de vader van de bruid en -altijd- een certificaat waaruit blijkt dat de bruidegom voldaan heeft aan de wet op de Nationale Militie (dienstplicht).
Maar er wordt een extra bijlage vermeld op deze akte en dat is een zeer uitzonderlijke. Voor zover mijn geheugen in staat is ver terug te denken, heb ik een soortgelijke melding nog niet eerder gezien en vandaar het opmerkelijke aan deze notitie. Dit is 'em:
'Acte van tusschenkomst van den Heer Kantonregter te Druten opgemaakt volgens artikels negenennegentig en volgende van het Burgerlijk Wetboek in dato eenendertig October negentienhonderd twee'.
Hieronder in z'n geheel die speciale bijlage:
Het heeft het echtpaar niet kunnen weerhouden om te trouwen. Gelukkig maar. Wel erg jammer is het om niet meer te weten te kunnen komen waarom vader van Toorn zijn medewerking weigerde. Hij zal wel ergens zeer toornig over geweest zijn!