Het is enigszins verbazend. Meestal leer ik personen pas een heel klein beetje beter kennen aan de hand van al de informatie die ik probeer bij elkaar te sprokkelen in alle hoeken en gaten in de digitale werelden van tegenwoordig. Dat is geweldig, want dan begint zo'n persoon steeds meer een individu te worden en zijn, hetgeen vooraf slechts een heel vaag begrip was, als het dat al was. Hoe dieper je probeert te graven, hoe vaker je mee maakt dat er bijna altijd wel 'iets' boven water komt dat je nader tot elkaar brengt, ook al is het dan slechts éénrichtingsverkeer. Zo moet ik toch openlijk bekennen dat ik niet zoveel had met een aantal burgemeesters dat inmiddels aan de orde is geweest in al deze Old Cows. Dhr. Hengst is dan nog een zeer positieve uitzondering, omdat ik over hem veel heb geschreven en dus ook navenant veel heb kunnen vinden.
De heer Gerrit van Eijseren is al bij de prille start van dit verhaal een uitzondering op de hierboven beschreven regel. Het eerste wat me te binnen schiet als ik hem in gedachten krijg, is zijn uitbundige handtekening, waarmee hij door hem getekende akten van een steeds prominenter handtekening ging voorzien. Geruchten bevatten soms kleine sporen van waarheid en het gerucht dat over zijn handtekening hardnekkig de ronde blijft doen, is dat hij de nagel van een zijner pinken in een potje inkt dompelde en daarmee zijn handtekening onderstreepte. Ik zal er een paar laten zien om het verhaal maar eens ergens mee te beginnen. Langzaam maar zeker verfijnde hij de kunst om een zo uitvoerig mogelijk onderstreping van zijn handtekening te verkrijgen. En gevoeglijk nemen we dan aan, nà elke dag driftig ondertekenen, eenmaal thuis weer uitgebreid die pink(en?) schrobben en poetsen om ze weer toonbaar te krijgen. Ja, je hebt het niet gemakkelijk als burgemeester.
Op maandag, 21 april 1879 wordt Gerrit van Eijseren benoemd tot burgemeester van Dreumel. Hij is dan pas 28 jaar jong, zijnde geboren op 10 september 1850. Te Asperen. Kilometertje of 40 vanaf Dreumel, vlakbij Leerdam. |
Vader Manus van Eijseren (van beroep bouwman) verschijnt voor destijds burgemeester van Asperen (Cornelis Joannes Hoolboom) dat toen nog bij Zuid-Holland behoorde. Maar tegenwoordig (vanaf 1986) als een Gelderlands stadje wordt gekenmerkt. 'Zijne echtgenoote' Maria de Jong heeft hem deze zoon geschonken om twaalf uur.
Een paar gevonden berichten waar G. van Eijseren een rol in speelt. Het is niet met absolute zekerheid vast te stellen dat de secretaris-penningmeester van beide boven genoemde polders daadwerkelijk de ons bekende Gerrit van Eijseren is geweest. Maar het tegendeel eigenlijk ook niet, dus ...
Bericht in Het Nieuws van den dag van 4 mei 1880: Op 29 april 1880 overlijdt de vader van Gerrit van Eijseren, Manus van Eijseren te Asperen. Gerrit is dan 29 en ondertekent -met een hele normale handtekening- de overlijdensakte van zijn vader. Gerrit is de aangever. Zijn moeder is zijn vader al lang geleden voor gegaan. Zij overleed, ook in Asperen, op 7 december 1857. Gerrit was toen nog maar 7 jaar jong en vader Manus van Eijseren zal hem -voor zover bekend en niet verder uit gezocht- alleen op hebben gevoed. |
Hoe het zo tot stand kon komen is -mij- niet bekend. Of Gerrit erom gevraagd heeft of het hem van rijkswege toe geschoven werd ... we weten het niet. Maar vanaf maart 1881 wordt Gerrit van Eijseren ook burgemeester van Heerewaarden, een paar kilometers verderop van Dreumel. Hij blijft burgemeester van zowel Dreumel als Heerewaarden tot 1921. Deze nieuwe functie van Gerrit van Eijseren wordt op 28 maart 1881 gemeld in:
De Locomotief : Samarangsch handels- en advertentieblad:
Overigens werd na eerder onderzoek al vast gesteld dat, alhoewel hij toch geruime tijd -maar liefst 30 hele jaren- ook burgemeester van Heerewaarden was, hij geen enkele Heerewaardense akte óóit heeft ondertekend. Op z'n minst merkwaardig toch, zou je zeggen en schrijven!
En af en toe gelukt het Gerrit van Eijseren wel om, vanwege zijn andere verantwoordelijkheden, in de kranten te komen.
| |
Waarom er Lith op de advertentie wordt geschreven, weet ik niet, want Anna Pietronella wordt in Rotterdam geboren. Maar ze trouwen er wel, later!
Dochter van Aart de Waal en Cornelia Catharina Dicke. Op 27 maart 1855.
Ik had graag de huwelijksaangifte willen laten zien van dit voor genomen huwelijk. In de Dreumelse registers bestaan ze niet en dus had ik mijn volledige hoop op Lith gevestigd. Waar Anna Pietronella de Waal weliswaar niet werd geboren, maar waar Gerrit en Anna Pietronella wèl zullen gaan trouwen (zie onder trouwakte). Helaas gaan de Lith-se digitale gegevens slechts tot 1882. Toen nog hoopvol veronderstellende dat Lith zou kunnen zijn opgegaan in een andere gemeente, bleek dat ook zo te zijn. In Oss. Maar ook (huwelijks-aangifte en -afkondigings-)akten van Oss zijn digitaal niet recenter dan 1882. Slechte zaak, openbaar-makers van digitale akten.
Met het ten uitvoer brengen van de huwelijksaangifte ben je eigenlijk in ondertrouw en dat wordt verwoord in boven(de geboorteakte)staande advertentie. Maar dan hebben we gelukkig nog de huwelijksafkondigingen, die wèl in het Dreumelse register werden beschreven.
Huwelijksaangifte : Deze moet uiterlijk twee weken voor de huwelijksvoltrekking plaatsvinden. De ondertrouw is voor één jaar geldig! Een huwelijksaangifte werkt als volgt: Bij de aangifte controleert de gemeente of u beiden aan de voorwaarden voldoet om te kunnen trouwen. Ook vraagt de gemeente u om uw gegevens en die van uw ouders te controleren. Het controleren van de gegevens is nodig om een correcte trouwakte te maken. Deze akte tekent u tijdens de (trouw-)ceremonie. Woont een van beide partners in een andere gemeente, dan wordt ook daar afkondiging (Jodi: Op of bij de deur van het gemeentehuis) gedaan. Het huwelijk moet binnen een jaar na de afkondiging worden voltrokken; gebeurt dit niet, dan moet opnieuw aangifte worden gedaan.
Huwelijksafkondiging : Binnen een week na aangifte laat de ambtenaar het voorgenomen huwelijk afkondigen door aanplakking aan het gemeentehuis. Deze afkondiging gebeurt ook in het gemeentehuis van de woonplaats van de andere partner als die ergens anders woont, van de woonplaats waar het huwelijk zal worden voltrokken en ook nog in de vorige woonplaats van één of beide partners, als ze korter dan 6 maanden in hun huidige woonplaats woonachtig zijn.
Aangezien ik Gerrit als een zeer voortvarend mens beschouw, is het dan ook helemaal niet vreemd dat hij en Pietronella niet al te lang meer gewacht hebben met het bemensen van het huwelijksbootje. Slechts 4 dagen na het voor de tweede keer afkondigen van hun voor genomen huwelijk ...
Een hoogtepunt in de burgemeesterlijke carrière van Gerrit van Eijseren.
Op de voet gevolgd door een diep persoonlijke drama.
In 1909 is er weer sprake van hoogtepunten, zelfs dubbele ...
Gerrit van Eijseren heeft zijn tweede ware gevonden. Antoinetta Elisabeth de Boer. Zij is dochter van vader Herman de Boer en zijne huisvrouw Elisabeth de Langelaar. A. Elisabeth wordt op 24 juli 1865 te Wervershoof geboren. Best ver weg, meneer van Eijseren! Ze trouwen te Beverwijk, ook ver weg. Allebei in Noord Holland nota bene.
Zo lang als (een persoon als) Gerrit van Eijseren aan de leiding staat van twee gemeenten, Dreumel en Heerewaarden, is er meer dan genoeg over de persoon in kwestie te vertellen en verhalen. Een paar kenmerkende advertenties, door de jaren heen, over gemeentelijke projecten, waar Gerrit -mede- voor verantwoordelijk was.
De Geschiedkundige vereniging van Dreumel -Tremele.nl- heeft het onderwerp 'Gebouwen' op haar hoofdmenu weer gegeven. In deze sectie worden gegevens over bestaande of gesloopte gebouwen in Dreumel genoemd, alsmede zoveel mogelijk informatie over die gebouwen, met name wie er in gewoond hebben.
Zo bewoonde Gerrit van Eijseren ...
Burgemeester zijn heeft voordelen, maar ook nadelen. Waaronder lange en ternauwernood oeverloze discussies voeren met de gemeenteraad. Trouwens, ook de gemeenteraad met de burgervader! Nu kun je er aan betwijfelen hoe woordelijk de teksten van dit krantenverslag de respectievelijke heren in de monden kunnen worden gelegd, maar desondanks ... ongetwijfeld ging het over belangrijke gemeentelijke zaken en belangen, maar dat komt niet zomaar direct uit dit verslag naar boven. Wellicht moet je als lezer meer raadsvergaderingservaring hebben om de merites van deze woordenuitwisseling te kunnen begrijpen. Gerrit van Eijseren wordt niet bij naam genoemd, maar hij is de voorzitter van de vergadering, zoals het een burgemeester betaamt:
Het is zeker niet allemààl rozegeur en manenschijn tussen burgemeester en raadsleden, zo lijkt het ...
En ... het wordt er (niet) echt (niet) beter op ...
En de dijken werken ook al niet altijd mee .... (Wie zou toch ooit op het onzalige idee komen om de dijk door te steken!)
'Een prettige Raadsvergadering'. Het botert simpelweg niet tussen van Eijseren en de raadsleden. Dat blijkt telkens weer uit de krantenverslagen. Hoe zeer er mogelijk ook door de verslaggevers (waren die vergaderingen openbaar?) verkeerde weergaven worden gedaan van wat de deelnemers aan die raadsvergaderingen daadwerkelijk te melden hebben ... er is niet aan te ontkomen dat er slechte relaties bestaan tussen de voorzitter en de leden. Dit is overigens het laatste relaas van een raadsvergadering dat ik in dit toch al niet korte verhaal verwerk:
Gerrit komt ook wel eens in het (Friesche) nieuws met minder fortuinlijke uitspraken en wensen. Zoals in deze krant wordt omschreven:
Toch drogen de berichten, langzaam maar zeker het jaartal van overlijden van Gerrit van Eijseren naderend, op. Afgezien van de uitbundige raadsvergaderingsverslagen, wordt nog slechts af en toe nog een klein berichtje in een krant vermeld. Gerrit zal zich in al deze jaren net zo onledig en waarschijnlijk gedreven hebben bezig gehouden met zijn taken als aanvoerder van een team bestuurders, dat Dreumel en Heerwaarden op het rechte pad moesten houden, als voordien. Alleen werd daar in welke kranten dan ook niet zo vaak meer melding van gemaakt. Er zullen nog andere bronnen zijn waar gegevens over deze burgemeester in verwerkt werden, alleen beschik ik daar helaas niet over.
En dan uiteindelijk, ook voor Gerrit van Eijseren, toch deze finale berichtgeving ...na 72 jaar ...
Bijna 29 jaren is Antoinetta Elisabeth van Eijseren - De Boer na zijn overlijden weduwe geweest en gebleven. Ze overlijdt, 86 jaar oud, op ...
Al met al is Gerrit van Eijseren best wel -hééél- lang burgemeester geweest ...
Antoinetta Elisabeth van Eijseren - De Boer ligt en werd, samen met Gerrit van Eijseren, begraven op de Heerewaardense begraafplaats.
Zo, dan eerst maar eens direct met deur het gemeentehuis binnen vallen. Dan is de eerste steen alvast maar weer gelegd voor dit verhaal en kunnen we hierop verder borduren en bouwen. Want er zal toch wel het een en ander, zoals niet veel meer, te melden zijn vóór Jan Marie Michiel Hamers zijn intrede doet in Dreumel. Natuurlijk ga ik weer uitvoerig en omstandig zoeken en ... vinden?
Ooit al eerder had ik zijn geboorteakte opgespoord en heb er onderstaand nog wat weetjes en een plattegrondje aan toe gevoegd.
Jan Marie Michiel Hamers, zoon van Antonius Aloijsius Hamers, van beroep tapijthandelaar en zijn echtgenoote Dorothea Johanna Albertina Mechtilda Geerligs, zonder beroep, wordt op 12 juni 1892 geboren. Te Amersfoort. Jan Marie Michiel Hamers wordt thuis geboren, 't Zand 387. 't Zand bestaat nog steeds, ofschoon niet met zekerheid gesteld kan worden dat het nu ligt (foto's) waar het toen lag.
Delpher.nl : Eerst alleen met zoekopdracht 'Hamers' proberen. Zoeken vanaf 1900. Resultaat ... veel teveel resultaten gevonden ... niet te doen. Zeker niet met dit soort gevonden resultaten:
Dan zoeken met 'J.M.M. Hamers'. Resultaat ... 195 resultaten. Dàt zou tot de doenbare mogelijkheden kunnen behoren. Eens even zien wat er geboden wordt. Om maar eens ergens mee te beginnen ... wederom uit de kranten. Tot aan zijn benoeming als Dreumels burgemeester.
Persoonlijk heb ik verder nauwelijks méér informatie, en zéker geen foto's, kunnen vinden over deze burgemeester. Echter, de Dreumelse geschiedkundige Vereniging Tremele heeft op haar website foto's staan van de grootscheeps gevierde intocht van deze burgemeester. Ik maak een iedere lezer en lezeres er met nadruk op attent dat de copy-rechten van deze foto's geheel en compleet bij de Stichting Tremele behoren. Mocht ik, met het onderstaand desondanks toch laten zien van deze mooie foto's op deze site, in de ogen van de copy-houders te ver buiten mijn boekje gaan, dan verneem ik dat graag en zal ze dan ten spoedigste wederom verwijderen. De foto's zijn dus ook te zien op www.tremele.nl en dan nu ook op deze site:
Maar wat ik u helemààl niet wil onthouden, al wordt ook dit uiteraard getoond op de site van Tremele.nl., is de (in mijn ogen) wonderbaarlijk prachtige woorden die een nazaat van Jan Marie Michiel Hamers en Maria Jacoba Bernardina Wiegersma heeft geschreven over 'moeder'. Waarlijk ... ècht mooi !
Oei, van het bericht op 25 & 27-05-1921, over zijn benoeming als burgemeester van Dreumel, gaat het daar direct opvolgende bericht (op Delpher.nl) ineens naar het jaartal 1925 en zijn ... eervolle ontslag uit dezelfde functie. Dàt is wel een weinig onverwachts.
Eerder dan ik aanvankelijk gedacht had, toch nog een melding uit een krant, waarin staat dat hij in augustus 1925 ook nog trouwde. In Lith, met M.J.B.Wiegersma. Ik had graag de huwelijksakte e.d. willen laten zien, maar de digitale huwelijksakten van Lith gaan niet verder dan 1922.
Voor Jan Marie Michiel Hamers ging het leven uiteraard gewoon verder, zoals ook het leven in en rond Dreumel verder ging, na Hamers. Maar om nog wat feitjes ten beste te geven over Hamers' na-Dreumelse leven als langdurig burgemeester van Juthpaas. Hetgeen hij heel lang is geweest. Zó lang zelfs dat er daar een straat naar hem werd genoemd:
Ik zou het nooit zelf gevonden hebben, want het wordt, voor zover ik heb na kunnen gaan, nergens anders beschreven ... behalve op Tremele.nl.
J.M.M. Hamers kreeg -gelijk heel veel anderen- het 'Mobilisatiekruis' toe bedeeld als "Waardering voor de diensten door de krijgsmacht tijdens de gemobiliseerde toestand aan het land bewezen". Op (klik op) www.tremele.nl (Beroepen / Burgemeesters) kunt u daar een mooi gedetailleerd verslag van lezen, waar ik u graag naar door verwijs.
Als je de activiteiten van Hamers slechts af zou moeten lezen uit de verrichtingen als hogerop in de krantenartikelen weer gegeven in de jaren 1914 - 1918, dan zou je niet ingeschat hebben dat hij ook nog iets heeft bij gedragen aan de militaire inspanningen die destijds geleverd werden. Hij volgt in 1914 een kandidaat rechten studie in Leiden en slaagt voor zijn rechten examen in 1918. Snel daaropvolgend wordt hij gepromoveerd tot doctor in de rechtswetenschap. Je zou veronderstellen dat hij geen tijd en gelegenheid heeft gehad om iets anders gedaan te kunnen hebben dan alleen maar studeren.
Wikipedia meldt hierover nog het volgende:
'Allen, die in de periode Augustus 1914-November 1918 eenigerlei militairen dienst bij de weermacht te land of ter zee hier ten lande of in de Overzeesche Gewesten hebben vervuld, zullen gerechtigd zijn, het herinneringskruis te dragen.
Het kruis zal worden gedragen na het onderscheidingsteeken voor langdurigen dienst, doch vóór de buitenlandsche ridderorden en eereteekenen".
Het kruis werd niet uitgereikt; de Nederlandse overheid was zeer karig geweest met het belonen van de gemobiliseerde soldaten en de vrijwilligers van Landstorm, Landweer en Burgerwacht. Spontaan gevormde comités en bonden moesten inspringen om tastbare herinneringen aan de mobilisatie en de voor Nederland spannende oorlogstijd te scheppen'.
Wellicht was Jan Marie Michiel Hamers toch aanzienlijk paradigmatischer dan ik hem aanvankelijk had ingeschat.