In alle voorgaande delen van deze Saillant Dreumel serie, kun je zonder grote vergissingen te begaan, minstens drie rode draden kenmerken die telkens terug bleven komen. Dat was het chronisch tekort aan onderwijzers en onderwijzeressen ... het tekort aan een, en zeer moeilijk te recruteren, gemeentelijke dokter en ... buiten kijf, geheel bovenaan de lijst met, naar boven toe, steeds dikker wordende rode draden ... het water ... de dijken ... de overlaten ... de watersnoden ... het ijs ... de chronisch aanhoudende en noodzakelijke aanbestedingen voor herstel en verbetering van alles wat nodig geacht werd om het water te keren en het te laten zijn en blijven waar het hoorde.
Dreumel en vele gemeenten die zich, net als Dreumel, aan de oevers van Maas en Waal bevonden, hebben door de eeuwen heen constant te maken gehad met deze niets ontziende doorbraken. Een weergave van alle doorbraken, met de jaartallen waarin ze plaats vonden, tot en met 1820:
De geschiedenis laat ons bij herhaling weten dat er nog een aanzienlijk aantal watersnoden zijn geweest nà 1820. Op de site van www.watervragen.nl/overstromingen-in-nederland worden deze allemaal beschreven en gedateerd.
Een mooie kaart uit 1784 geeft de enorme watermassa's weer die het land overwoekerden en in hun greep hielden. U kunt ook op het PDF-bestandje -onder de afbeelding- klikken voor een nog beter overzicht.
 | Kaarte aanwijzende de Overstroming van 's Lands Rivieren in Februarij en Maart 1784. Watersnood 1874-kaart.pdf (5.72MB) |
| Watersnood 1874-kaart.pdf (5.72MB) |
Had zich weer eens zo'n ramp voor gedaan, dan werd er -vrijwel altijd- landelijk gevraagd om hulp, die in vele vormen aan de slachtoffers werd aangeboden. Zo ook voor de slachtoffers in Dreumel die eveneens door die watersnood van 1784 werden getroffen.
Een opsomming van de liefde-giften, zoals ze werden genoemd, voor de bewoners van Dreumel. Klik op het PDF-bestandje, onder de afbeelding voor een groter, wellicht duidelijker, weergave. Misschien herkent u nog iemand!! Alhoewel, het is een lijst opgesteld ... 232 jaar geleden!
| Rekening en verantwoording der liefdegiften - 1784 Rekening en verantwoording der liefdegiften - 1784.pdf (6.12MB) |
| Rekening en verantwoording der liefdegiften - 1784.pdf (6.12MB) |
Geen al te groot wonder dat er constant werd gezocht naar middelen om, zo mogelijk voor altijd, van al die doorbraken en watersnoden af te geraken. Eén van de meest beschreven projecten was het idee om een stoomgemaal te plaatsen ter bescherming van de Dreumelse polder, opdat die het water uit de polder terug in de rivier kon pompen. Het te plaatsen stoomgemaal bediende niet alleen de Dreumelse, maar ook de Wamelse en Alpense (a.d.Maas) polders. Het uiteindelijk geplaatste stoomgemaal was een uitvinding van Ingenieur der Rijks Waterstaat, Henri François Fijnje.
Er is veel, heel veel, over geschreven. In 1847 werd een boekje gepubliceerd, waarin uitleg wordt gegeven over hoe het stoomgemaal tot stand kwam. Wie het uitgevonden heeft en hoe het uiteindelijk in de praktijk en de polder(s) werd toegepast. Het boekwerk werd geschreven door baron Theodorus Joannis Maria Hubertus van Scherpenzeel Heusch. (Over hem is een uitgebreide persoonsbeschrijving voor handen op de website van www.tremele.nl. Onnodig dat hier te herhalen.). Dit is het titelblad van dat boek.
Ik heb dit boekje geprobeerd te verrijken met wat additionele informatie. Het heeft een paar weken geduurd eer ik het zo volledig had, als ik het graag wilde en onderstaand laat ik u het eindresultaat graag zien.
Overigens heeft Henri François Fijnje nooit officieel de achternaam 'van Salverda' laten registreren. Zijn vader (Wijbo) had slechts Fijnje als achternaam, dus is dat ongetwijfeld -en altijd- ook de officiële achternaam geweest van Henri François. Wier geboorteakte ik, na vele uren Amsterdamse akte voor akte doorzoeken, niet heb kunnen vinden. Nog niet! Desondanks staat deze 'van Salverda' toevoeging wèl op zijn akte van overlijden. Mogelijk heeft dat als oorzaak dat beide op deze akte genoemde getuigen (een bediende en een assistent wijkmeester) geen bloed-, noch aanverwanten waren van de overledene en hem zeer waarschijnlijk niet anders kenden dan inclusief met deze toevoeging.
Ik bied u dit aangepaste boekwerkje aan als *.PDF-bestand. Dat heeft een bestandsgrootte van rond de 12 Mb, dus het kan heel even duren eer het opent.
| Het Stelsel van Wateropvoering. H.F. Fijnje, uitvinder van het Stoomgemaal, zoals gebruikt in Dreumel. Het Stelsel van Wateropvoering.pdf (12.25MB) |
H.F. Fijnje, uitvinder van het Stoomgemaal, zoals gebruikt in Dreumel.
| Het Stelsel van Wateropvoering.pdf (12.25MB) |
P.S. De in het uiteindelijke document getoonde afbeelding van H.F. Fijnje, wordt 'ter beschikking' gesteld door het RKD (Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie). Je kunt het zowaar downloaden en je prijst je al dol-gelukkig dat je eindelijk deze beeltenis hebt gevonden. Maar ... wat een tegenvaller ... het RKD heeft gemeend de afbeelding praktisch ongeschikt te maken voor gebruik, door er een watermerk van pijltjes op te zetten. De foto ziet er dan zo uit en dat is 'niet leuk':
P.S. 2: De uitvinder van het Dreumelse, Wamelse en Alphense stoomgemaal wordt middels een plaquette geëerd op het gemaal, dat heden ten dage, na aanpassingen, nog steeds doet waar het ooit voor ontworpen werd. Voor veel meer informatie over dit gemaal, klik op www.gemalen.nl/gemaal_detail.asp?gem_id=1648.
Met als tekst:
H.F. Fijnje
'Wie geestig denkt, en werkt en tracht
Dien helpt natuur met hare kracht'
1845
P.S.3 : Het trachten te vinden van de geboorteakte van Henri François Fijnje is uitdrukkelijk géén peulenschilletje. Dè reden waarom ik die akte nog steeds niet heb kunnen vinden.
De absoluut meest geschikte website die ik daar voor gebruik is www.zoekakten.nl, de website die links legt tussen de Nederlandse (en Belgische en Nederlandse Antilliaanse en Surinaamse) akten en de gigantische online beschikbare database van FamilySearch (https://familysearch.org/). De services van deze organisatie worden gratis aangeboden door 'Een dienst van ''De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen"'.
Op zoekakten.nl kun je een land/provincie aan klikken en alle gemeenten in de aangeklikte provincie, waar akten van bestaan, worden individueel getoond. In mijn geval Noord Holland en Amsterdam.
Vervolgens kun je het soort akte aanklikken en word je ogenblikkelijk door gelinkt naar alle akten die je gekozen hebt. Daar vormt zich echter al een hindernis van niet geringe omvang.
Henri François Fijnje is in Amsterdam geboren op woensdag, 21 september 1796. Dat is heel ruim vóórdat -in 1811 door Bonaparte, Nederland was toen nog Frans bezit- de officiële Burgerlijken Stand werd opgericht en het wettelijk verplicht werd om geboorten, huwelijksaangiften, huwelijksafkondigingen, huwelijken en overlijdens aan te geven, binnen drie dagen na het respectievelijke gebeuren.
Je hebt dan -op zoekakten.nl- nóg een aparte keuzemogelijkheid:
De Doop-akten. Opgesteld door de individuele kerken, waar een ieder, ga je vanuit, gedoopt werd. Helaas is van H.F. Fijnje niet bekend welk geloof hij geloofde, zelfs niet eens óf hij wel geloofde, behalve in zijn stoomgemalen. Het wordt nergens benoemd en dat maakt het zoeken er bepaald niet makkelijker op.
Heb je eenmaal op 'Dopen' geklikt en 'Maak een keuze', dan krijg je een veelvoud aan jaartallen voor geschoteld en moet je je keus proberen te maken. Niet alleen op jaartal, maar ook, zo mogelijk, op de kerk waar de pasgeborene, blijven we dan maar veronderstellen, werd gedoopt. Als je dat tenminste weet en dat is in onderhavig geval juist niet het geval, helaas. Dus zit en staat er niets anders op dan àlles te doorzoeken:
Ik blijf zoeken.
... uren later ...
MAAR WACHT ....
Waarom heb ik daar niet vele dagen geleden al aan gedacht ... online zoeken in de digitale archieven van het Amsterdams Archief.
Dàt heb ik zojuist gedaan ... en eerst de totale som van € 3,= moeten betalen om toegang te krijgen tot een afbeelding en ... raadt eens ???
Wàt een vondst weer !!!
Kind: Henrij François (Henrij met 'ij' !!)
Geboortedatum: woensdag, 21-09-1796
Doopdatum: dinsdag, 27-09-1796
Kerk: Rooms-Katholiek
Vader: Wijbo Fijnje
Moeder: Marie Françoise Constance Tenar
Getuige: Nicolaus Wilhelmus Croné
Getuige: Anna Maria Priester.
Henrij François Fijnje trouwt twee keer.
Zijn eerste huwelijk was met Jacobina Frederika Christina. Zij wordt in Andel geboren op 11 (doop: 19) augustus 1798, en overlijdt op 28 november 1822 te Arnhem, kort na de geboorte van hun zoon, Johannes Gerardus Wybo Fijnje. Zij en Henrij François trouwen te Delft op 25 augustus 1820.
Haar geboorte- en doopakte.
Zo wordt hun huwelijk beschreven in het Delftse huwelijksregister van 1820.
Hun huwelijksakte zelf.
Zij krijgen twee kinderen:
Op 31 juli 1820 wordt Maria Francisca Constantia Fijnje geboren, te Delft:
En op 22 november 1822 wordt hun zoon geboren, Johannes Gerardus Wijbo Fijnje, te Arnhem.
Op 22 augustus 1822 wordt Johannes Gerardus Wijbo Fijnje geboren en op 28 augustus 1822 overlijdt zijn moeder en de eerste vrouw van H.F. Fijnje.
Zijn tweede vrouw, Johanna Abramina Zurich, was de zuster van zijn eerste vrouw. Zij werd geboren te Wijk en Aalburg, op 10 (doop: 13) februari 1803. Zij trouwt met Henrij François te Luxembourg op 2 mei 1825.
Ik vermoed, na het falen om Luxemburg in Nederland te kunnen vinden, dat het hier inderdaad gaat om het tegenwoordige land Luxemburg. Daar kan ik geen trouwakte zoeken, laat staan vinden.
Haar geboorte-/doopakte.
Haar vader was Johann Gerhard Zurich en haar moeder Dorothea Brade.
Henrij François Fijnje overlijdt op 2 juli 1889, te Nijmegen.
Johanna Abramina overlijdt op 25 maart 1890, ook te Nijmegen.
Het echtpaar Fijnje-Zurich is getrouwd geweest vanaf 2 mei 1825 tot 2 juli 1889.
Dat is maar liefst 64 jaren + 2 maanden!
De overlijdensakte van de weduwe van de heer H.F. Fijnje.
Tot slot laat ik u nog graag de beschrijving zien die over H.F. Fijnje (van Salverda) wordt weer gegeven in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW). Veel werd al beschreven in hoger genoemd boekje plus toevoegingen, maar dit relaas geeft een nóg uitgebreider verslag van het leven en prestaties van Henri François Fijnje.
Saillant Dreumel, deel 29: Dit deel is onverwacht, omdat ik aanvankelijk niet verwachtte -zo- veel over H.F. Fijnje te kunnen vinden, na best nog lange tijd toch aan haar eind gekomen. Wie weet vind ik in andere boekwerken van lang geleden ook nog wel meer leuke en interessante informatie en daaruit voortvloeiend voldoende inspiratie om alsnog wederom een volgend deel te kunnen publiceren.
De dingen die je niet verwacht en toch ontmoet, zijn -althans in onderhavige context- het leukst en het meest uitdagend.
